Firma w restrukturyzacji – prawa pracownika

Restrukturyzacja – co to jest?

Restrukturyzacja oznacza zmiany w aktywach, pasywach lub organizacji przedsiębiorstwa. Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie konieczności ogłoszenia upadłości.  Dłużnik zawierający układ z wierzycielami zyskuje możliwość dokonania restrukturyzacji swoich zadłużeń. Podstawa prawna, która reguluje postępowanie restrukturyzacyjne - ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne. 

Sprawdź również: kancelaria restrukturyzacyjna

Przypomnieć należy, iż restrukturyzacja może przyjąć jeden z czterech rodzajów postępowania:

• postępowania o zatwierdzenie układu,
• przyspieszonego postępowania układowego,
• postępowania układowego,
• postępowania sanacyjnego.

Więcej na temat rodzajów postępowania restrukturyzacyjnego pisaliśmy w ramach publikacji na naszym blogu.

Prawa pracownika w postępowaniu sanacyjnym

Najsilniej odczuwalne dla pracowników zakładu w restrukturyzacji stanowią skutki postępowania sanacyjnego. Wynika to z faktu, iż otwarcie postępowania sanacyjnego wpływa na stosunku pracy i wywołuje skutki bliźniacze jak ogłoszenie upadłości w zakresie praw i obowiązków pracowników i pracodawcy, tj. skrócenie okresu wypowiedzenia, rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem, któremu pozostało mniej, niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego – także wówczas, gdy osiągnięcie tego wieku pozwala mu na uzyskanie praw emerytalnych; rozwiązanie stosunku pracy w okresie urlopu wychowawczego. 

Mówiąc inaczej, zgodnie z kodeksem pracy wyłączona zostaje ochrona pracowników przed wypowiedzeniem oraz rozwiązaniem umowy o pracę.  Postępowanie restrukturyzacyjne nie wyłącza możliwości rozwiązania umowy będącej podstawą zatrudnienia bez wypowiedzenia, za porozumieniem stron, jak również jej wygaśnięcie. 

Z zasady otwarcie postępowania sanacyjnego nie wywołuje skutku w postaci braku możliwości wypłaty pracownikowi wynagrodzenia. Wynika to z treści ustawy Prawo Restrukturyzacyjne, który wskazuje, iż: „Układ nie obejmuje wierzytelności ze stosunku pracy (…) chyba że wierzyciel wyraził zgodę na objęcie jej układem. Zgodę na objęcie wierzytelności układem wyraża się w sposób bezwarunkowy i nieodwołalny, najpóźniej przed przystąpieniem do głosowania nad układem. Zgoda może zostać wyrażona ustnie do protokołu zgromadzenia wierzycieli.” Pracownik ma więc możliwość aby jego wierzytelność wobec pracodawcy została objęta układem. 

Podkreślić należy, iż uprawnienie to przysługuje jedynie osobom pozostającym w stosunku pracy z pracodawcą, wobec którego otwarto postępowanie restrukturyzacyjne. Zobowiązania pracodawcy wynikające z umów zlecenia, jak również z tytułu umowy o dzieło bądź innych umów cywilnoprawnych wchodzą do układu z mocy prawa, a pracodawca nie ma możliwości regulacji zobowiązań, które istnieją na dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.

Restrukturyzacja a wypowiedzenie umowy

Postępowanie restrukturyzacyjne nie wyłącza możliwości wypowiedzenia umowy łączącej pracodawcę z osobami zatrudnionymi. Co więcej, należy mieć na uwadze powyżej wskazane wyłączenie ochrony w zakresie niemożności wypowiedzenia umowy, w związku z otwarciem postępowania sanacyjnego. Dotyczy to m.in.: 

•  możliwości wypowiedzenia  umowy o pracę  pracownikowi,  któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, także jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (wyłączenie stosowania art. 39 k.p.),
• możliwości wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi także w czasie urlopu pracownika oraz w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, także jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (wyłączenie stosowania 41k.p.),
• stosownie do treści art. 36[1]§ 1 k.p. w zw. z art. 300 wskazanej ustawy Prawo restrukturyzacyjne, jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z powodu otwarcia postępowania sanacyjnego, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca.
• zgodnie z art. 411§ 2 k.p. w zw. z art. 300 wskazanej ustawy Prawo restrukturyzacyjne w razie otwarcia postępowania sanacyjnego pracodawcy umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy może być rozwiązana przez każdą ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem,
• zgodnie z   art. 177 § 1k.p. w zw. z art. 300 ustawy Prawo restrukturyzacyjne pracodawca w postępowaniu sanacyjnym może wypowiedzieć, jak również rozwiązać umowę o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, niezależnie od tego, czy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i czy reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy,
• na podstawie   art. 186[1]§ 1 k.p. w zw. z art. 300 ustawy Prawo restrukturyzacyjne pracodawca może wypowiedzieć albo rozwiązać umowę o pracę także w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu, nie tylko, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, ale w każdym wypadku po otwarciu postępowania sanacyjnego.

Restrukturyzacja firmy a odprawa

Jeżeli pracodawca posiada poziom zatrudnienia kształtujących się na poziomie minimum 20 pracowników to likwidacja stanowiska pracy  stanowiła będzie przyczynę rozwiązania umowy o pracę, wynikającą z przyczyn niedotyczących pracownika. W takiej sytuacji pracownikowi zwolnionemu z tytułu likwidacji stanowiska pracy przysługiwać będzie odprawa w wysokości określonej prawem.   W jakiej wysokości? Kształtuje się ona następująco:

•  jednomiesięczne  wynagrodzenie miesięczne dla pracowników zatrudnionych mniej niż dwa lata,
• dwumiesięczne wynagrodzenie dla pracowników zatrudnionych od dwóch do ośmiu lat,
• trzymiesięcznego wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych więcej niż osiem lat.

Restrukturyzacja zatrudnienia - definicja

Zakład w restrukturyzacji może podejmować szereg określonych czynności. Brak jest jednoznacznego rozumienia pojęcia restrukturyzacji zatrudnienia.  Zmiana warunków zatrudnienia może polegać na zmniejszeniu wymiaru czasu pracy, lecz także w zakresie zmniejszenia wynagrodzenia przysługującego pracownikowi. Ograniczenie zatrudnienia wpływa także zazwyczaj na zaprzestanie prowadzenia przez przedsiębiorcę rekrutacji.

Likwidacja stanowiska pracy bądź restrukturyzacja stanowiska pracy

Likwidacja stanowiska pracy  lub restrukturyzacja stanowiska pracy może stanowić efekt przeprowadzanej w przedsiębiorstwie restrukturyzacji, zmiany polityki firmy czy problemów z jakimi zmaga się dane przedsiębiorstwo.  W efekcie może więc wobec pracownika nastąpić zwolnienie z powodu likwidacji stanowiska pracy. 

Restrukturyzacja zatrudnienia, w tym restrukturyzacja stanowiska pracy ma na celu  dostosowanie stanu i struktury zasobów ludzkich do warunków umożliwiających sprawną realizację celów przedsiębiorstwa, a zwłaszcza osiągania korzystnych pozycji rynkowych. Może więc być związana z normalnym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, jak również stanowić wynik otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego przedsiębiorstwa. Powinna oba być przemyślana i dostosowana do potrzeb i bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa. 

Firma w restrukturyzacji – prawa pracownika

Pracownik zatrudniony w przedsiębiorstwie wobec którego otworzone zostało postępowanie restrukturyzacyjne zachowuje w pełni uprawnienia pracownicze zagwarantowane mu w kodeksie pracy.  Jeżeli pracownik nie wyraził chęci aby jego wierzytelność nie została objęta układem  ma prawo do dochodzenia wypłaty należnego wynagrodzenia. 

Jak już wspomniano - jeżeli postępowanie restrukturyzacyjne przyjęło formę postępowania sanacyjnego pracownikowi przysługuje prawo do odszkodowania, którego podstawę dochodzenia stanowi niewypłacalność pracodawcy, która następuje z chwilą, w której sąd wydaje postanowienie o otwarciu postępowania sanacyjnego.

Jak już wskazano, w sytuacji w której, pracodawca wypowiedział pracownikowi umowę o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z powodu otwarcia postępowania sanacyjnego, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca.   W sytuacji zaistnienia takiego zdarzenia, pracownik przysługuje uprawnienie do uzyskania odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za pozostałą cześć okresu wypowiedzenia.

Pracodawca wobec którego otwarto postępowanie restrukturyzacyjne powinien każdorazowo swym postępowaniem wykazywać dbałość o dobro pracowników, bowiem to oni bardzo stanowią budulec funkcjonowania danej organizacji.

Q&A 

Co to znaczy że firma jest w restrukturyzacji?

Restrukturyzacja przedsiębiorstwa  to zespół działań nakierowanych na poprawę kondycji finansowej bądź organizacji przedsiębiorstwa. Może ona polegać na wdrożeniu szeregu zmian wewnętrznych w przedsiębiorstwie jak i reorganizacji relacji zewnętrznych firmy. To, że firma znajduje się w restrukturyzacji oznacza, iż zostało wobec niej otwarte postępowanie, a  tym samym czynności wskazane powyżej zostały podjęte. 

Co to jest restrukturyzacja zatrudnienia?

Restrukturyzacja zatrudnienia to działanie, które ma na celu zmniejszenie kosztów pracowniczych, które pozostaje w związku z różnorodnymi zmianami w zakresie kadr, rotacji między stanowiskami pracy, zwolnieniami indywidualnymi jak i zbiorowymi. 

Co to jest postępowanie restrukturyzacyjne?

Postępowanie restrukturyzacyjne należy rozumieć jako postępowanie sądowe, którego zmierza do uratowania przedsiębiorstwa przed koniecznością ogłoszeniem upadłości bądź bankructwem.