Upadłość firmy a zaległe wynagrodzenia - co warto wiedzieć?

Upadłość firmy a pracownicy

Upadłość charakteryzuje się przede wszystkim niewypłacalnością. Przyjmuje się, iż o stanie niewypłacalności można mówić gdy zaległości w płatnościach istnieją od  trzech miesięcy. W odniesieniu do dłużników będących osobami prawnymi bądź jednostkami organizacyjnymi niebędącymi osobami prawnymi przesłanka niewypłacalności wypełnia się gdy kwota zobowiązań przewyższa wartość posiadanego przez nią majątku. Stan ten powinien się utrzymywać przez co najmniej dwa lata. W tym kontekście warto wskazać, iż w odpowiednim momencie możliwe jest podjęcie kroków, które mogą pozwolić na uniknięcie konieczności ogłoszenia upadłości. Jednym z takich narzędzi jest przeprowadzenie restrukturyzacji, która w swoim założeniu umożliwia uniknięcie upadłości i ustabilizowanie, a w dalszej kolejności poprawę sytuacji przedsiębiorcy.

Upadłość przedsiębiorstwa nie pozostaje bez znaczenia dla jego pracowników. Nie jest ona jednak równoznaczna z niemożnością uzyskania przez pracowników zaległego wynagrodzenia. Przeciwnie. W sytuacji ogłoszenia przez przedsiębiorstwo upadłości pracownicy niejako wstępują w rolę wierzycieli. Jakie możliwości odzyskania wynagrodzenia ma pracownik? Jak upadłość przedsiębiorstwa wpływa na jego sytuację? Na wszystkie wątpliwości postaram się odpowiedzieć!

Upadłość firmy a wypłaty dla pracowników

Pracownicy upadłego przedsiębiorcy z mocy prawa nabywają uprawnienie do dochodzenia wierzytelności stanowiącej zaległe wynagrodzenie, zaległą wypłatę za pracę. Nie jest w związku z tym wymagane zgłoszenie się pracowników, wobec których upadły posiada zadłużenie, bowiem zostaje ono uwzględnione z urzędu. W związku z tym listę wierzytelności w postępowaniu tworzy syndyk, a zaległe wynagrodzenie zostanie nią objęte niejako automatycznie.

Warto wskazać, iż ustawodawca w taki sposób ukształtował przepisy  ustawy Prawo upadłościowe, że wierzytelności wynikające z tytułu stosunku pracy regulowane są w pierwszej kolejności.  Wierzytelności te nie dotyczą więc wyłącznie wynagrodzenia za pracę, ale także choćby ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, premii, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, a także wszelkich dodatkowych świadczeń wynikającej z regulaminów bądź umowy będącej podstawą stosunku pracy. 

Firma ogłasza upadłość - co z pracownikami?

Co się dzieje gdy firma ogłasza upadłość? Ogłoszenie upadłości może budzić swoisty niepokój w odczuciu pracowników. Wskazać należy, iż upadłość nie zawsze oznacza równoznaczność z automatycznym i każdorazowym rozwiązaniu stosunku pracy. Jeżeli np. przedsiębiorstwo zostało zbyte w całości W przypadku ogłoszenia przez pracodawcę wyłączone natomiast zostaje stosowanie art. 38-39 i art. 41 k.p. Wyłączenie to obejmuje swym zakresem także ochrona  przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę w stosunku do pracowników. Ochrona ta dotyczy między innymi osób w wieku przedemerytalnym, osób przebywających na zwolnieniu lekarskim lub osób przebywających na urlopach (w tym urlopie macierzyńskim). W praktyce wyłączenie ochrony polega na tym, iż przykładowo gdy pracownik przebywa na tzw. l4, a ogłoszenie upadłości staje się faktem, pracodawca posiada uprawnienie do wypowiedzenia łączącej strony umowy o pracę.

Upadłość firmy a odprawa

Jednym z praw, przysługujących pracownikom jest prawo do otrzymania odprawy. Uprawnienie to przysługuje, jeżeli pracodawca zatrudniający z co najmniej 20 pracowników rozwiązuje umowę o pracę z co z przyczyn nie leżącymi po ich stronie. Aby przesłanki prawa do odprawy zostały spełnione konieczne jest objęcie zwolnieniami co najmniej:

• 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników;
• 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników;
• 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Wysokość również została określona przez ustawodawcę i kształtuje się następująco:

• jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
• dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
• trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Po stronie pracownika nie powinny występować obawy w związku z brakiem płynności finansowej upadłego przedsiębiorstwa. Wierzytelność, której podstawę stanowi odprawa podlega takim samym zasadom jak omawiane wyżej wierzytelności w zakresie wynagrodzenia. Odprawa pozostaje bowiem elementem związanym ze stosunkiem pracy, a właściwie jego rozwiązania.  Jeżeli pracodawca nie posiada środków na pokrycie zobowiązań wobec pracowników, to zostaną one spełnione przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Q&A

Po jakim czasie syndyk wypłaca zaległe wynagrodzenie?

Co do zasady plan spłaty wierzycieli nie powinien obejmować okresu dłuższego niż 36 miesięcy. W wyjątkowych sytuacjach okres ten może ulec wydłużeniu. Należy jednak pamiętać, że okres ten może okazać się znacznie krótszy.

Jak odzyskać zaległe wynagrodzenie od upadłej firmy?

Wierzytelności wynikające ze stosunku pracy zostaną uwzględnione w liście wierzytelności z urzędu. Pracownik nie jest zobowiązany do podjęcia jakichkolwiek czynności. Warto jednak brać aktywnie udział w postępowaniu upadłościowym aby wszystkie roszczenia pracownika zostały uwzględnione w należyty sposób.

Co się należy pracownikowi gdy firma ogłosi upadłość?

Pracownikowi powinny zostać wypłacone wszelkie należności wynikające ze stosunku pracy. Ponadto w przypadku skrócenia okresu wypowiedzenia pracownik uprawniony jest do uzyskania odszkodowania za ten okres. W określonych wypadkach pracownikowi przysługiwać będzie również prawo do uzyskania odprawy.

Czy w przypadku upadłości firmy należy się odprawa?

Odprawa przysługuje, jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników i dokonuje zwolnienia grupowego w określonej wielkości, tj. 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników, 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników, 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.