Czy restrukturyzacja firmy się opłaca?

Jak już pisaliśmy restrukturyzacja firmy to szereg działań nakierowanych na poprawę kondycji finansowej bądź organizacji przedsiębiorstwa, a w znaczeniu przewidzianym ustawą prawo restrukturyzacyjne co do zasady pozostaje to całokształt działań podejmowanych wobec przedsiębiorcy w celu uniknięcia jego upadłości poprzez zawarcie układu z wierzycielami.

Jakie jednak pozostają skutki restrukturyzacji? W olbrzymim uproszczeniu możemy wyróżnić skutki pozytywne i negatywne, które to zostaną pokrótce opisane poniżej. Warto jednak rozpocząć od negatywów, które niestety często są pomijane na etapie rozpoznawania swoich możliwości przez zainteresowanego przedsiębiorcę. Dopiero zestawiając ze sobą wszystkie konsekwencje rozpoczęcia restrukturyzacji będziemy mogli ocenić ten proces miarodajnie.

Negatywne skutki restrukturyzacji.

Zanim wskażemy negatywne skutki restrukturyzacji, warto odnotować, że takie ich wartościowanie nie oddaje w całości ich złożoności. O ile bowiem sam proces wiąże się z pewnymi obciążeniami po stronie przedsiębiorcy, to należy pamiętać, że samo prowadzenie działalności gospodarczej w zmiennych warunkach rynkowych wiąże się immanentnie z trudnościami, kosztami i ryzykiem.

Jako negatywne skutki restrukturyzacji  można wyróżnić:

• pozbawienie przedsiębiorcy zarządu swoim przedsiębiorstwem w zakresie przekraczającym zwykły zarząd, a w postępowaniu sanacyjnym co do zasady całkowicie. Pozostaje to jednak realizacji gwarancji zabezpieczenia interesów wierzycieli i prawidłowego przebiegu postępowania.
• Konieczność poniesienia kosztów postępowania restrukturyzacyjnego, w tym m. in. wynagrodzenia nadzorcy albo zarządcy, czy dalszych nakładów wynikających z planu restrukturyzacyjnego. Warto odnotować, że składając do właściwego sądu wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego często składa się również wniosek o zabezpieczenie majątku poprzez wyznaczenie tymczasowego nadzorcy sądowego, co również wiąże się z kosztami. W późniejszym okresie można zaś wyróżnić wynagrodzenie nadzorcy wykonywania układu. Niewątpliwie restrukturyzacja przedsiębiorstwa nie jest rozwiązaniem tanim; jej zastosowanie powinno być jednak oceniane świadomie, z perspektywy potencjalnych zysków dla firmy.
• Wyróżnienie określeniem „w restrukturyzacji” w czasie trwania postępowania – konieczność wprowadzenia takiego dodatku do firmy rozumianej jako oznaczenie przedsiębiorcy może budzić mieszane uczucia po stronie kontrahentów. Niemniej w naszej ocenie świadczy to bardziej o wysokiej świadomości osób zarządzających przedsiębiorstwem, przez co powinno być oceniane pozytywnie.

Pozytywne skutki restrukturyzacji.

Rozpatrując pozytywne skutki restrukturyzacji można wyróżnić zasadniczo dwa ich rodzaje: bezpośrednie, wynikające z samego faktu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, oraz dalsze, czyli uzależnione od treści zawartego z wierzycielami układu.

Do bezpośrednich skutków restrukturyzacji, w bardzo dużym uproszczeniu, możemy zaliczyć:

• Zawieszenie postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających dotyczących wierzytelności objętych z mocy prawa układem,
• Zakaz wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających,
• Możliwość uchylenia dokonanych przez komornika zajęć, przy czym obecnie pozostaje to niemożliwe do zrealizowania w ramach postępowania o zatwierdzenie układu;
• Zakaz wypowiadania umów podstawowych dla funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Do dalszych pozytywnych skutków restrukturyzacji niewątpliwie należy zaliczyć zrealizowanie jej celów, czyli zawarcie układu z wierzycielami oraz ewentualnie podjęcie dalszych zmian organizacyjnych w przedsiębiorstwie. Katalog możliwych do zastosowania instrumentów w ramach postępowania restrukturyzacyjnego jest bardzo szeroki, ustawa wymienia m. in.:

• Rozłożenie spłaty zadłużenia na raty;
• Odroczenie terminu wykonania zobowiązań;
• Umorzenie części zadłużenia;
• Konwersję wierzytelności na udziały lub akcje przedsiębiorstwa;
• Zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

To jednak tylko przykłady, a z praktyki kancelarii widzimy niejednokrotnie, że możliwym jest zabezpieczenie interesów wierzyciela również przez inne mechanizmy, jak ustanowienie nowych hipotek lub zastawów, przekazywanie określonej części dywidendy na spłatę zobowiązań, czy poręczenie spłaty długu przez osobę trzecią. Jako, że kluczowym w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest przekonanie wierzycieli do założeń planu restrukturyzacyjnego i wypracowanie satysfakcjonujących dla wszystkich rozwiązań, warto kreatywnie poszukiwać płaszczyzny do porozumienia. 

Niezależnie zatem czy rozpatrujemy skutki restrukturyzacji przemysłu ciężkiego, czy mikroprzedsiębiorcy, czy gospodarstwa rolnego, czy skutki restrukturyzacji spółki, pozytywne skutki tego procesu są niewątpliwie dominujące. Samo otwarcie postępowania tworzy przestrzeń dla firmy do wznowienia funkcjonowania na wysokich obrotach, przy rozpostarciu parasola ochronnego przed skutkami postępowań sądowych i egzekucyjnych. Zawarcie układu zaś może skutkować znaczną redukcją zadłużenia, ograniczeniem oprocentowania spłacanych kredytów, czy wprowadzeniem karencji w spłacie. Powyższe okoliczności powodują, iż postępowanie restrukturyzacyjne jest idealnym rozwiązaniem na dynamicznie zmieniające się warunki rynkowe, w obecnych, niepewnych czasach. Jego rozpoczęcie powinno być jednak poprzedzone skrupulatną analizą, a najlepiej konsultacją z doradcą restrukturyzacyjnym.

Jakie są skutki restrukturyzacji?

• Zawieszenie postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających dotyczących wierzytelności objętych z mocy prawa układem,
• Zakaz wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających,
• Możliwość uchylenia dokonanych przez komornika zajęć, przy czym obecnie pozostaje to niemożliwe do zrealizowania w ramach postępowania o zatwierdzenie układu;
• Zakaz wypowiadania umów podstawowych dla funkcjonowania przedsiębiorstwa.

W dalszej perspektywie: zawarcie układu z wierzycielami z możliwą redukcją zadłużenia i wprowadzeniem zmian organizacyjnych w przedsiębiorstwie.

Co jeśli restrukturyzacja się nie uda?

Ustawa prawo restrukturyzacyjne przewiduje cztery tryby postępowania restrukturyzacyjnego. Ewentualne fiasko któregoś z nich powinno skutkować rozważeniem podjęcia dalszych kroków restrukturyzacyjnych (m. in.: uproszczony wniosek sanacyjny) lub złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.

Ile kosztuje restrukturyzacja?

Koszty restrukturyzacji różnią się w zależności od obranego trybu oraz konkretnego stanu faktycznego. Pozostają uzależnione m. in. od wielkości przedsiębiorstwa, ilości wierzycieli, salda zadłużenia, skomplikowania sprawy.