Postępowanie restrukturyzacyjne – rodzaje, cel, skutki

Cel postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie konieczności ogłoszenia upadłości.  Dłużnik zawierający układ z wierzycielami zyskuje możliwość dokonania restrukturyzacji swoich zadłużeń. Podstawa prawna, która reguluje postępowanie restrukturyzacyjne - ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne.  

Wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego co do zasady poprzedza złożenie wniosku restrukturyzacyjnego. Jest to wniosek o  otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego oraz wniosek o zatwierdzenie układu przyjętego w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Wniosek restrukturyzacyjny uruchamia kolejne etapy postępowania restrukturyzacyjnego.

Sprawdź również: kancelaria restrukturyzacyjna

Jaki jest cel prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego?

Główne cele postępowań restrukturyzacyjnych zostały uregulowane w ustawie Prawo Restrukturyzacyjne. 

Fundamentalnym celem jest ochrona dłużnika przed koniecznością ogłoszenia przez niego upadłości. Cel ten może zostać osiągnięty poprzez zawarcie układu z wierzycielami, natomiast w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego sanacyjnego (stanowiącego rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego)  także poprzez działania sanacyjne przy jednoczesnym zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

W każdym z postępowań restrukturyzacyjnych oraz na każdym z etapów kluczową zasadą  jest dążenie do osiągnięcia ustawowych celów postępowania restrukturyzacyjnego. 

Jakie wyróżniamy rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych?

Na gruncie wspomnianej ustawy wyróżnia się cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:

• Postępowanie o zatwierdzenie układu;
• Przyspieszone postępowanie układowe;
• Postępowanie układowe;
• Postępowanie sanacyjne. 

Postępowanie o zatwierdzenie układu 

Charakterystyczną cechą tej procedury jest  swobodny wybór nadzorcy układu  przez dłużnika. 

Postępowanie o zatwierdzenie układu umożliwia zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika. Ten etap postępowania restrukturyzacyjnego odbywa się bez  udziału sądu.  Dopiero na etapie końcowym przyjęty układ przedstawiany jest sądowi restrukturyzacyjnemu do zatwierdzenia.  Warunkiem koniecznym do przeprowadzenia tego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego jest to, aby suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekraczała 15% sumy wierzytelności, które uprawniają do głosowania nad układem. 

Podstawowym skutkiem przeprowadzenia postępowania jest wydanie  postanowienia o zatwierdzeniu układu, które  to od dnia uprawomocnienia będzie wywierało określone skutki prawne. Przede wszystkim z dniem tym postępowania zabezpieczające i egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia wierzytelności, które objęte zostały układem podlegają zawieszeniu z mocy prawa. Wszelkie tytuły wykonawcze lub egzekucyjne, które swoim zakresem obejmują wierzytelności objęte układem tracą wykonalność z mocy prawa. 

Przyspieszone postępowanie układowe 

Podstawowym skutkiem przyspieszonego postępowania układowego jest umożliwienie zawarcia układu w trybie przyspieszonym. Podobnie jak w przypadku wyżej omawianego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego, może być ono przeprowadzone jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Różnica pomiędzy tymi rodzajami postępowania restrukturyzacyjnego  polega na tym, iż w przypadku przyspieszonego postępowania układowego dłużnik  pozbawiony jest uprawnienia do samodzielnego wyboru nadzorcy układu, jak i zbierania głosów wierzycieli. Nadzorcę wyznacza sąd i to on prowadzi głosowanie nad układem Do  zadań nadzorcy należy również sporządzenie planu restrukturyzacyjnego. Warto pamiętać, iż nadzorca układu, nadzorca sądowy oraz zarządca nie są uczestnikami postępowania, lecz pełnią funkcję organów postępowania restrukturyzacyjnego.

Postępowanie układowe albo Postępowanie restrukturyzacyjne układowe 

Możliwość skorzystania z tego rodzaju postępowania przysługuje dłużnikowi, który nie spełnia warunków niezbędnych do przeprowadzenia postępowania o zatwierdzenie układu ani też przyspieszonego postępowania układowego.   Sytuacja ta może mieć miejsce, gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekroczy 15 % ogólnej sumy wierzytelności. 

Postępowanie sanacyjne albo Postępowanie restrukturyzacyjne sanacyjne 

Podobnie jak w pozostałych rodzajach postępowania restrukturyzacyjnego  celem postępowania restrukturyzacyjnego sanacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości przez dłużnika. Umożliwia przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Jego wszczęcie następuje na wniosek restrukturyzacyjny.

Postępowanie sanacyjne posługuje się konstrukcjami charakterystycznymi dla postępowania upadłościowego. Wynika to z faktu, iż  w postępowaniu sanacyjnym możliwe jest przeprowadzenie działań sanacyjnych na podstawie planu restrukturyzacyjnego. Element ten jest charakterystyczny dla tego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego.  Jednocześnie jest to rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, który charakteryzuje się największym rygorem  oraz  największym stopniem ingerencji organów postępowania restrukturyzacyjnego tj. zarządcy sanacyjnego, sądu i sędziego - komisarza. 

W ramach postępowania sanacyjnego dłużnik zyskuje możliwość zrestrukturyzowania zadłużenia, a na dalszym etapie do poprawy sytuacji finansowej prowadzonego przedsiębiorstwa. 

Postępowanie restrukturyzacyjne a upadłościowe 

Jaka jest więc różnica pomiędzy postępowaniem restrukturyzacyjnym a upadłościowym? Podstawowym celem przeprowadzania postępowania restrukturyzacyjnego jest ustabilizowanie i poprawa sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa i uratowanie przedsiębiorcy przed upadłością. Skierowane przede wszystkim do przedsiębiorców, którzy zagrożeni są niewypłacalnością lub są niewypłacalni jednakże chcą uniknąć ogłoszenia upadłości. Postępowanie upadłościowe zmierza zaś do likwidacji danego przedsiębiorstwa przy jednocześnie możliwie pełnym zaspokojeniu wierzycieli, a tym samym skierowane jest wyłącznie do dłużników, którzy są niewypłacalni. Poszczególne etapy postępowania restrukturyzacyjnego nieznacznie różnią się w zależności od wybranego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego. 

Q&A

Co to jest postępowanie restrukturyzacyjne?

Postępowanie restrukturyzacyjne jest postępowaniem sądowym, które zmierza do uratowania przedsiębiorstwa przed  upadłością. Skierowane jest do dłużników zagrożonych niewypłacalnością bądź też niewypłacalnych. 

Przed czym chroni restrukturyzacja?

Restrukturyzacja zmierza do uratowania przedsiębiorstwa przed upadłością i umożliwia ochronę majątku przedsiębiorstwa (ochrona przed egzekucją) przy możliwej redukcji zobowiązań dłużnika.  

Co jeśli restrukturyzacja się nie uda?

Postępowanie restrukturyzacyjne może zakończyć się poprzez umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego, jak również odmowę zatwierdzenia układu. Na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu przysługuje zażalenie. Zażalenie wnosi się w terminie dwóch tygodni. 

Czym różni się upadłość od restrukturyzacji?

Postępowanie upadłościowe zmierza do likwidacji danego przedsiębiorstwa przy jednocześnie możliwie pełnym zaspokojeniu wierzycieli, natomiast postępowanie restrukturyzacyjne zmierza do ustabilizowania sytuacji gospodarczej i uratowania przedsiębiorcy przed upadłością.