Postępowanie restrukturyzacyjne czyli tzw. sądowa restrukturyzacja zadłużenia zyskuje w ostatnich latach na popularności. Pomaga ona przedsiębiorcom w kryzysie uniknąć upadłości i zapewnić sobie kontynuacje działania przy restrukturyzacji zobowiązań, nie rzadko polegającej na znacznej redukcji długów. W Internecie oraz w opinii publicznej bardzo często pojawia się określenie „uproszczona restrukturyzacja” czy też „uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne”. Jest to nic innego niż postępowanie o zatwierdzenie układu czyli jeden z rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych wprowadzonych przez ustawę Prawo restrukturyzacyjne. Zatem na czym polega uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne?
Sprawdź również: kancelaria restrukturyzacyjna
Uproszczona restrukturyzacja – ustawa
Określenie „uproszczona” nie jest przypadkowe. Wywodzi się ono bowiem z konkretnego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego, które istniało w polskim systemie prawnym jedynie przejściowo. Zostało ono wprowadzone w okresie pandemii COVID-19 jedną z tzw. specustaw tj Tarcz antykryzysowych, a jego nazwa brzmiała właśnie tak tj. „uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne” (dlatego właśnie często nazywane było „covidowym postępowaniem restrukturyzacyjnym” czy też „uproszczoną restrukturyzacją – covid”). Przepisy regulujące ten typ postępowania zostały zastąpione dużą nowelizacją ustawy Prawo restrukturyzacyjne, która weszła w życie 1 grudnia 2021 r. Nowy rodzaj postępowania (a raczej zmodyfikowana wersja istniejącego wcześniej postępowania) to postępowanie o zatwierdzenie układu. Choć w swojej nazwie nie ma już słowa „uproszczone”, to w potocznym rozumieniu, właśnie ten typ postępowania jest tzw. „uproszczoną restrukturyzacją” (uproszczona restrukturyzacja 2023).
Uproszczona restrukturyzacja – na czym polega?
Obecnie tzw. uproszczona restrukturyzacja to nic innego jak postępowanie o zatwierdzenie układu. Jest to specyficzny rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego (link do teksu o rodzajach).
Jest to jedyny rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, które nie jest prowadzone przez sąd lecz przez nadzorcę układu, który musi posiadać licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Jest to najszybsze w skutkach postępowanie, które jednak ma pewne ograniczenia. Poniżej przedstawiono przebieg postępowania o zatwierdzenie układu:
- Zawarcie umowy o sprawowanie nadzoru nad postępowaniem o zatwierdzenie układu z doradcą restrukturyzacyjnym,
- Przygotowanie wykazu wierzytelności, wykazu wierzytelności spornych,
- Przygotowanie wstępnego planu restrukturyzacyjnego (kolokwialnie mówiąc, programu restrukturyzacji firmy),
- Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego – od tego momentu wchodzą w życie skutki postępowania o zatwierdzenie układu, które trwać mogą maksymalnie przez cztery miesiące,
- Sporządzenie spisu wierzytelności,
- Przygotowanie propozycji układowych,
- Przeprowadzenie głosowania,
- Sporządzenie przez nadzorcę sprawozdania końcowego nadzorcy układu,
- Złożenie przez dłużnika wniosku o zatwierdzenie układu do sądu.
Wady i zalety postępowania o zatwierdzenie układu.
Do największych zalet tego rodzaju restrukturyzacji należy szybki efekt w postaci zawieszenia trwających postępowań restrukturyzacyjnych oraz zakazu wszczynania nowych postępowań restrukturyzacyjnych. Ponadto, w trakcie trwania postępowania obowiązuje zakaz wypowiadania kluczowych umów dla przedsiębiorstwa. Umowy takie jak najem, dzierżawa czy leasing są więc chronione. Choć nadzorca układu nie jest pełnomocnikiem dłużnika, to dłużnik ściśle współpracuje z nadzorcą na etapie przygotowywania propozycji układowych i negocjowania ich z wierzycielami. Ma więc realny wpływ na treść przyszłego układu. Jaka jest relacja pomiędzy uproszczonym postępowaniem o zatwierdzenie układu a postępowaniem egzekucyjnym? Zaletą tego rozwiązania są skutki w postaci ochrony przed egzekucją oraz wypowiedzeniem kluczowych umów, które trwają aż do uprawomocnienia się postanowienia sądu w przedmiocie zatwierdzenia układu, o ile wniosek o zatwierdzenie układu zostanie złożony w ciągu czterech miesięcy od wydania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Jest to więc realna wielomiesięczna ochrona dłużnika, która już sama w sobie jest swoistą karencją w spłacie rat kredytowych a także daje przedsiębiorcy czas na wprowadzeniu programu restrukturyzacji firmy.
Wadą postępowania o zatwierdzenie układu jest ograniczony czas. Są to tylko trzy miesiące od dnia układowego, a same skutki w postaci ochrony dłużnika trwają maksymalnie cztery miesiące od obwieszczenia. Przy dużej liczbie wierzycieli albo skomplikowanej strukturze zadłużenia, może to okazać się niewystarczającym czasem na zawarcie układu z wierzycielami.
Uproszczona restrukturyzacja – koszty
Cenę przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego należy podzielić na dwie kategorie kosztów – koszty sądowe oraz koszty związane z wynagrodzeniem nadzorcy lub zarządcy. Opłata od wniosku restrukturyzacyjnego wynosi 1000 zł. Wynagrodzenie nadzorcy układu jest bardzo indywidualne i zależy od zasad wynagradzania wprowadzonych przez kancelarię restrukturyzacyjną. Najczęściej honorarium doradcy restrukturyzacyjnego zależy od trzech zmiennych:
- Ilości wierzycieli,
- Sumy wierzytelności do restrukturyzacji,
- Struktury zobowiązań (czy występują zobowiązania publicznoprawne oraz zobowiązania zabezpieczone rzeczowo.
Poszczególne kancelarie oczywiście mogą narzucać dodatkowe warunki wynagrodzenia. Często honorarium to po prostu procent od sumy zadłużenia podlegającego restrukturyzacji. Na rynku najczęściej jest to od 2 do 10%.
Co bardzo istotne, po zatwierdzeniu układu przez sąd, nadzorca układu z mocy prawa staje się nadzorca wykonania układu. Z tą rolą wiąże się szereg obowiązków takich jak monitorowanie wykonania planu restrukturyzacyjnego i realizowania płatności wynikających z rat układowych a także sporządzanie kwartalnych sprawozdań z wykonania układu przedkładanych do sądu. Czynności te również podlegają opłacie, natomiast ich wysokość jest określana bardzo indywidualnie. Najczęściej jest to jednak miesięczna opłata ryczałtowa. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne 2023 to zatem dość kosztowna usługa, która jednak zwykle wielokrotnie się zwraca. Co więcej, korzyści z niej płynące są trudne do przecenienia – uniknięcie upadłości firmy i możliwość kontynuowania działalności są dla większości przedsiębiorców najwyższą wartością.
Q&A
Co to jest uproszczona restrukturyzacja?
Od 1 grudnia 2021 r. uproszczona restrukturyzacja to znowelizowane postępowanie o zatwierdzenie układu. Wcześniej było to tzw. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne wprowadzone tzw. Tarczą antykryzysową (postępowanie restrukturyzacyjne covidowe).
Ile kosztuje restrukturyzacja uproszczona?
Cenę przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego należy podzielić na dwie kategorie kosztów – koszty sądowe oraz koszty związane z wynagrodzeniem nadzorcy układu. Opłata od wniosku restrukturyzacyjnego wynosi 1000 zł. Wynagrodzenie nadzorcy układu najczęściej waha się od 2% do 10% sumy zadłużenia objętej układem.
Ile trwa uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne?
W dużym uproszczeniu uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne trwa maksymalnie 4 miesiące.
Czym się różni restrukturyzacja od upadłości?
Restrukturyzacja to postępowanie, którego celem jest zapewnienie kontynuowania działalności firmy przy zaspokojeniu wierzycieli. Upadłość ma na celu likwidację majątku firmy i zaspokojenie wierzycieli, a jej ostatnim etapem jest zakończenie działalności przedsiębiorstwa.
Przeczytaj również: upadłość a restrukturyzacja
Magdalena Jabłońska
Partner, adwokat , doradca restrukturyzacyjny
