Postępowanie zabezpieczające – jak sama nazwa wskazuje – ma na celu zabezpieczenie interesów stron do momentu wydania przez sąd rozstrzygnięcia kończącego postępowanie. Z tego względu ma charakter pomocniczy względem postępowania głównego. Przede wszystkim jest kluczowe dla zapewnienia, że rozstrzygnięcie w danej sprawie będzie możliwe do wykonania.
Sprawdź nasze usługi: Kancelaria Restrukturyzacyjna Wrocław
Postępowanie zabezpieczające jest instytucją charakterystyczną dla postępowania cywilnego. Z tego względu, że postępowanie restrukturyzacyjne jest jednym z rodzajów postępowania cywilnego, również w jego ramach może dojść do ustanowienia zabezpieczenia. Podobnie jak w postępowaniu cywilnym jest to sądowe postępowanie zabezpieczające. Wniosek o zabezpieczenie jest bowiem każdorazowo rozpoznawany przez sąd. Zabezpieczenie może zostać również ustanowione z urzędu przez sąd restrukturyzacyjny.
Zabezpieczenie w postępowaniu restrukturyzacyjnym – czemu służy?
Zabezpieczenie w postępowaniu restrukturyzacyjnym występuje przede wszystkim na etapie między złożeniem wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, a wydaniem przez sąd postanowienia w tym przedmiocie. Niejednokrotnie bywa bowiem tak, że od momentu złożenia wniosku do momentu jego rozpoznania przez sąd mija kilka miesięcy.
Zabezpieczenie w trakcie restrukturyzacji służy przede wszystkim ochronie interesów uczestników tego postępowania. Procedury zabezpieczające w restrukturyzacji chronią przed podejmowaniem przez dłużnika działań, które mogłyby pogorszyć sytuację jego przedsiębiorstwa i zniweczyć cel postępowania restrukturyzacyjnego. Ochrona interesów w restrukturyzacji na etapie postępowania zabezpieczającego sprowadza się do tego, że dłużnik jest ograniczony w możliwości dokonywania określonych czynności, a w szczególności rozporządzania majątkiem. Wierzyciele poprzez ustanowione zabezpieczone otrzymują natomiast zapewnienie, że składniki majątkowe, które powinny służyć restrukturyzacji nie zostaną spieniężone ze szkodą dla tego postępowania.
Zabezpieczenie w poszczególnych rodzajach postępowań restrukturyzacyjnych
Warto wspomnieć, że zabezpieczenie występuje wyłącznie w tych rodzajach postępowań restrukturyzacyjnych, które co do zasady charakteryzują się dłuższym przebiegiem i większym stopniem skomplikowania. Chodzi tu konkretnie o postępowanie układowe i postępowanie sanacyjne. W restrukturyzacji, w ramach tych postępowań, dochodzi do zawarcia układu z wierzycielami. W postępowaniu sanacyjnym, poza zawarciem układu, są również podejmowane działania sanacyjne, czyli czynności faktyczne i prawne, które mają na celu poprawę kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Do zabezpieczenia nie dochodzi w ramach postępowania o zatwierdzenie układu oraz przyspieszonego postępowania układowego, które co do zasady mają charakter krótkoterminowy.
Zabezpieczenie w postępowaniu sanacyjnym
W postępowaniu sanacyjnym, które zasadniczo jest najbardziej skomplikowanym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego zabezpieczenie może zostać ustanowione na dwa sposoby: poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego lub ustanowienie tymczasowego zarządcy.
Zabezpieczenie w postępowaniu sanacyjnym sprowadza się zatem do zaangażowania w jego przebieg pozasądowego organu, którego zadaniem będzie przede wszystkim sprawowanie pieczy nad działalnością dłużnika.
Różnica pomiędzy tymi dwoma sposobami zabezpieczenia sprowadza się do tego, że tymczasowy nadzorca sądowy co do zasady nie ingeruje w sprawowanie przez dłużnika zarządu jego majątkiem. Wyraża jedynie zgodę na te czynności dłużnika, które przekraczają zakres zwykłego zarządu z tym, że zgoda taka może zostać wyrażona nawet po dokonaniu czynności. Tymczasowy zarządca sprawuje natomiast zarząd majątkiem dłużnika i dokonuje w imieniu własnym (ale na rachunek dłużnika) całości czynności z tym związanych. Jest to zatem dalej idący sposób ingerencji w działalność restrukturyzowanego przedsiębiorstwa. Wybór sposobu zabezpieczenia każdorazowo należy do sądu restrukturyzacyjnego.
Zabezpieczenie w postępowaniu układowym
Jeśli chodzi o zabezpieczenie w postępowaniu układowym, ustawodawca przewidział trzy sposoby zabezpieczenia. W ramach postępowania zabezpieczającego sąd może przede wszystkim ustanowił tymczasowego nadzorcę sądowego, ale również – na wniosek dłużnika lub tymczasowego nadzorcy sądowego - zawiesić postępowanie egzekucyjne prowadzone w celu dochodzenia należności objętych z mocy prawa układem oraz uchylić zajęcie rachunku bankowego. Warto zaznaczyć, że uchylając zajęcie rachunku bankowego, sąd ustanowi tymczasowego nadzorcę sądowego, jeżeli wcześniej nie został ustanowiony. Dyspozycje dłużnika dotyczące środków na rachunku bankowym, którego zajęcie uchylono, wymagają bowiem zgody tymczasowego nadzorcy sądowego.
Upadek zabezpieczenia
Jak już wcześniej wskazano, zabezpieczenie ma jedynie charakter tymczasowy i obowiązuje do momentu zakończenia postępowania niezależnie od sposobu jego zakończenia. W związku z tym zabezpieczenie upada z dniem: otwarcia postępowania sanacyjnego (otwarcia postępowania układowego), uprawomocnienia się zarządzenia o zwrocie wniosku restrukturyzacyjnego albo uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu wniosku lub o oddaleniu wniosku albo o umorzeniu postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku.
Q&A
Co to jest postępowanie zabezpieczające?
Postępowanie zabezpieczające jest charakterystyczne dla postępowania cywilnego. Zmierza do uregulowania sytuacji prawnej stron na czas trwania postępowania. W związku z tym jest ściśle powiązane z postępowaniem głównym. Celem postępowania zabezpieczającego jest przede wszystkim zapewnienie możliwości wykonania orzeczenia, które zapadnie w postępowaniu głównym. Zabezpieczenie upada wraz z uprawomocnieniem się orzeczenia kończącego sprawę.
Czy można pozwać dłużnika w restrukturyzacji?
Można pozwać dłużnika w restrukturyzacji. Należy jednak mieć na względzie, że celem wytoczenia powództwa jest uzyskanie orzeczenia stanowiącego tytuł wykonawczy, który w dalszej perspektywie pozwoli na prowadzenie egzekucji ze składników majątku dłużnika. W przypadku wierzytelności objętych układem w ramach postępowania restrukturyzacyjnego uzyskanie takiego tytułu nie będzie możliwe. Postępowanie sądowe każdorazowo wiąże się natomiast z kosztami po stronie inicjującej takie postępowanie. Należy więc w pierwszej kolejności rozważyć porozumienie się z dłużnikiem w ramach zawarcia układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Może się bowiem okazać, że zwrot wierzytelności nastąpi szybciej niż w postępowaniu sądowym na zapłatę i bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów.
Jak odzyskać pieniądze od firmy która jest w restrukturyzacji?
Po uzyskaniu informacji o tym, że w stosunku do określonego przedsiębiorstwa zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne, najlepiej jest w pierwszej kolejności zgłosić wierzytelność za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych. Wówczas można mieć pewność, że organ prowadzący albo nadzorujący to postępowanie uwzględni wierzytelność w spisie wierzytelności i że w dalszej perspektywie wierzyciel będzie mógł uczestniczyć w postępowaniu restrukturyzacyjnym i głosować nad przedstawionymi propozycjami układowymi przewidującymi spłatę zadłużenia przez dłużnika.
Kinga Fechter
Adwokat
