Przedawnienie roszczeń między przedsiębiorcami

Czym jest przedawnienie w prawie cywilnym?

Przedawnienie roszczeń ogranicza w czasie możliwość ich dochodzenia. Pełni zatem przede wszystkim funkcję stabilizującą stosunki prawne. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 117 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Jeśli zatem przykładowo przysługuje nam roszczenie o zapłatę określonej kwoty (np. z tytułu zawartej umowy) to z upływem określonych w ustawie terminów ulegnie ono przedawnieniu.

Sprawdź również: Kancelaria Restrukturyzacyjna Wrocław

Terminy przedawnienia roszczeń między przedsiębiorcami

Przedawnienie roszczeń pieniężnych następuje z upływem terminów przedawnienia określonych szczegółowo w kodeksie cywilnym. Ustawodawca przewidział różne okresy przedawnienia w zależności od rodzaju przysługującego nam roszczenia. Przedawnienie roszczeń przy prowadzeniu działalności gospodarczej – podobnie jak przedawnienie roszczeń o świadczenia okresowe - następuje co do zasady z upływem 3 lat, liczonych od daty wymagalności naszego roszczenia. Co istotne, dla przyjęcia 3-letniego terminu przedawnienia koniecznie jest wykazanie, że takie roszczenie ma związek z działalnością gospodarczą. Takim roszczeniem będzie np. roszczenie o zapłatę należności wynikającej z umowy zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Należy podkreślić, że przedawnienie należności nie oznacza, że nie jest możliwe jej dochodzenie przed sądem. Należy mieć jednak na względzie, że w tej sytuacji narażamy się na przegranie sprawy w sytuacji, gdy strona przeciwna podniesie zarzut przedawnienia. Co szczególnie istotne, niepodniesienie zarzutu przedawnienia w toczącym się postępowaniu o zapłatę może spowodować, że mimo przedawnienie wierzytelności sąd uwzględni powództwo i orzeknie na korzyść strony przeciwnej.

Przedawnienie roszczeń między przedsiębiorcami – jak liczyć?

Znajomość terminów przedawnienia roszczeń jest bardzo istotna przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Równie istotna i przydatna jest również umiejętność obliczania terminu przedawnienia.

Zgodnie z art 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Termin przedawnienia należy zatem liczyć od daty wymagalności roszczenia. Za datę wymagalności roszczenia uważa się natomiast ten moment, od którego możliwe jest przymusowe dochodzenie przysługujących nam uprawnień. Bardzo często jest to dzień następujący po terminie zapłaty należności, który jest wskazany na fakturze VAT. Warto zaznaczyć, że termin przedawnienia każdorazowo przypada na koniec roku, w którym upłynął 3-letni termin przedawnienia (art. 118 k.c.). Jeśli zatem przykładowo roszczenie związane z działalnością gospodarczą stało się wymagalne w dniu 21.04.2023 r. to roszczenie ulegnie przedawnieniu z dniem 31.12.2026 r., a nie z dniem 21.04.2026 r.

Co istotne, upływ terminu przedawnienia nie powoduje automatycznie, że roszczenie przestaje istnieć. Wręcz przeciwnie, przedawnione roszczenie nadal może zostać spełnione. Upływ terminu przedawnienia powoduje natomiast, że osoba przeciwko której przysługuje nam roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia. Przedawnienie roszczenia oznacza zatem, że uprawniony może nie uzyskać orzeczenia sądowego uwzględniającego jego żądanie w celu zapewnienia sobie możliwości realizacji roszczenia za pomocą przymusu państwowego, tj. w drodze egzekucji komorniczej. Z tego względu nie należy zwlekać z dochodzeniem przysługujących nam wierzytelności.

Q & A

Kiedy 6 a kiedy 10 lat przedawnienia?

Nowelizacja kodeksu cywilnego, która weszła w życie w dniu 9.07.2018 r. skróciła termin przedawnienia roszczeń niezwiązanych z działalnością gospodarczą i nie dotyczących świadczeń okresowych z 10 lat do 6 lat. Co istotne, zasadą jest stosowanie nowych unormowań do roszczeń istniejących w dniu wejścia w życie nowelizacji i jeszcze nieprzedawnionych. Roszczenia, które powstały zatem przed dniem wejścia w życie nowelizacji i w tym dniu jeszcze nie były przedawnione, podlegają obecnemu, 6-letniemu terminowi.

Powołaną nowelizacją zmieniono również początek biegu terminu przedawnienia. Rozpoczyna on bieg w dniu wejścia ustawy w życie. Wyjątek stanowią roszczenia, które przy zastosowaniu pierwotnego, 10-letniego terminu przedawniłyby się wcześniej niż 6 lat po wejściu w życie nowej ustawy. W ich przypadku zarówno 10-letni termin, jak i początek jego biegu pozostają niezmienione. Zarówno dotychczasowy 10-letni termin, jak i chwila jego rozpoczęcia zostają zachowane również w przypadku roszczeń przysługujących konsumentom.

Co przedawnia się po 2 latach?

Co do zasady terminy przedawnienia roszczeń – zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego - wynoszą 6 lat (dla roszczeń niezwiązanych z działalnością gospodarczą) albo 3 lata (dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i dla roszczeń o świadczenia okresowe). Przepisy szczególne mogą jednak przewidywać inne terminy przedawnienia roszczeń. Po 2 latach przedawniają się np. roszczenia z umowy o dzieło.

Jakie roszczenia się nie przedawniają?

Zgodnie z przepisami prawa cywilnego roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Ustawa przewiduje wyjątki w tym zakresie, jednak zasadą jest, że te roszczenia, których wartość da się wyrazić w pieniądzu, ulegają przedawnieniu wraz z upływem terminów określonych w ustawie.

W przeciwieństwie do roszczeń majątkowych, nie przedawniają się roszczenia niemajątkowe np. roszczenie o zaniechanie dalszych naruszeń oraz roszczenie o dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, które to roszczenia występują przykładowo przy naruszeniu dóbr osobistych.

Jak liczyć przedawnienie 3 lat?

Termin przedawnienia, zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, należy liczyć od daty wymagalności roszczenia. Za datę wymagalności roszczenia należy uznać dzień, od którego możliwe jest przymusowe dochodzenie od dłużnika spełnienia świadczenia. Przykładowo, jeśli termin zapłaty należności stwierdzonej fakturą przypadał na dzień 17.04.2023 r. to datą wymagalności roszczenia będzie dzień 18.04.2023 r. Roszczenie ulegnie przedawnieniu z upływem 3 lat od daty jego wymagalności. Jeśli zatem przykładowo roszczenie stało się wymagalne w dniu 18.04.2023 r. to roszczenie ulegnie przedawnieniu z dniem 31.12.2026 r., a nie z dniem 18.04.2026 r.