Spis treści
Licytacja komornicza to jeden z ważniejszych elementów postępowania egzekucyjnego. W jej trakcie dochodzi do sprzedaży zajętych wcześniej przez komornika składników majątku dłużnika. Pozyskane w ten sposób środki przeznacza on na zaspokojenie wierzycieli. Jak wygląda licytacja komornicza i co może zrobić dłużnik, którego majątek jest jej poddawany?
Jak wygląda licytacja komornicza i jakie są jej zasady?
W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika dochodzi do zajęcia składników majątku dłużnika. Podlegają mu ruchomości, nieruchomości i aktywa pieniężne, których dłużnik jest właścicielem lub współwłaścicielem. Zgodnie z art. 799 Kodeksu postępowania cywilnego, komornik powinien stosować sposoby egzekucji najmniej uciążliwe dla dłużnika. Najczęściej dochodzi zatem do zajęcia rachunku bankowego, natomiast w dalszej kolejności zajmuje się aktywa, które łatwo upłynnić. Sprzedaży dokonuje się w toku licytacji komorniczej, która jest jednym z głównych, lecz nie obligatoryjnych elementów postępowania egzekucyjnego. Licytacja prowadzona jest na wniosek wierzyciela, który musi przedstawić tytuł wykonawczy, potwierdzający istnieje konkretnej wierzytelności. W licytacji komorniczej może wziąć udział każdy, ze względu na jej publiczny charakter. Uczestnicy muszą wpłacić wadium, które podlega zwrotowi w przypadku przegranej. Pieniądze otrzyma także osoba, która wygrała licytację i podpisała umowę z zamawiającym. Jak wygląda licytacja komornicza? Podobnie jak każda inna, opiera się na podawaniu możliwej do zaoferowania kwoty. Wygrywa ten, kto będzie zdecydowany zapłacić najwięcej. Wynik licytacji zatwierdza sąd. Co istotne, licytacja nie może być prowadzona w procesie, jakim jest restrukturyzacja firmy. Jej ogłoszenie zawiesza bowiem postępowanie egzekucyjne.
Jakie są zasady licytacji komorniczej nieruchomości?
Zasady licytacji komorniczej nieruchomości nieco odbiegają od zasad ogólnych, ze względu na szczególne uwarunkowania prawne i stosunkowo wysoką wartość. Na początek należy dokonać wyceny nieruchomości (cena wywoławcza stanowi ¾ ustalonej kwoty), a następnie, na co najmniej dwa tygodnie przed licytacją, podać jej termin do wiadomości publicznej. Informację umieszcza się:
- na stronie internetowej kancelarii komorniczej,
- na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej,
- na tablicy ogłoszeń w budynku właściwego sądu,
- fakultatywnie także w lokalnej prasie.
Licytacja nieruchomości wymaga ustalenia minimalnej ceny sprzedaży. Jej uczestnicy zobowiązani są natomiast złożyć rękojmię w wysokości 1/10 części sumy oszacowania. Na czym polega licytacja komornicza nieruchomości? Podobnie jak w przypadku licytacji zwykłej, wygrywa ten, kto zaoferuje wyższą kwotę. Jeśli licytacja nie doszła do skutku, komornik na wniosek wierzyciela przeprowadza ją po raz kolejny, jednak w tym przypadku cena wywołania stanowi ⅔ sumy oszacowania. Jest to zarazem najniższa cena, po jakiej można nabyć nieruchomość. Przepisy nie określają, po jakim czasie druga licytacja komornicza powinna mieć miejsce. Precyzują natomiast, czy wierzyciel może brać udział w licytacji nieruchomości. Art. 976 KPC wyszczególnia podmioty, które nie mogą licytować, jednak w katalogu tym nie znajduje się wierzyciel. Może więc wziąć udział w licytacji, a także, jeśli druga z nich nie przyniesie efektu, wnioskować o przejęcie nieruchomości.
Kto nie może brać udziału w licytacji komorniczej?
Zgodnie z art. 976 kpc, w licytacji komorniczej nie mogą brać udziału:
- dłużnik,
- komornik,
- małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo komornika oraz dłużnika,
- licytant, który nie wykonał poprzedniej licytacji,
- osoby, które mogą nabyć nieruchomość tylko za zgodą organu państwowego, a które nie przedstawiły takiego zezwolenia.
Przepis ten wskazuje też, że stawienie się tylko jednego licytanta nie wyklucza możliwości rozpoczęcia przetargu. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22.03.2007 (III CZP 13/07 OSNC 2008 poz. 22), przywołany przepis wyczerpująco stwierdza, kto nie może brać udziału w licytacji komorniczej. Oznacza to, że nie wymaga on dalszych interpretacji, nie można również wyłączyć innych osób z licytacji.
Jak sprawdzić wynik licytacji komorniczej i co zrobić po jej zakończeniu?
Po wygranej licytacji sąd wydaje postanowienie o przybiciu. Ile trwa uprawomocnienie licytacji komorniczej? Jeśli nikt z uczestników nie wniesie zażalenia, postanowienie uprawomocnia się po upływie 7 dni. Następnie osoba, która wygrała licytację, otrzymuje wezwanie do zapłaty opiewające na wylicytowaną kwotę pomniejszoną o wadium. Opłatę należy uiścić na rachunek depozytowy sądu rejonowego w ciągu 14 dni. Wtedy też można odebrać przedmiot lub dokonać wpisu w księdze wieczystej. Często pojawia się też pytanie, jak sprawdzić wyniki licytacji komorniczej? Osoba, która ją wygrała, otrzymuje postanowienie o przybiciu, a następnie o przysądzeniu. Dzięki temu staje się właścicielem przedmiotu lub nieruchomości.
Jak wstrzymać licytację komorniczą nieruchomości? Porady prawne
Pytanie, jak wstrzymać licytację komorniczą nieruchomości, powinno brzmieć: jak wstrzymać egzekucję komorniczą, której elementem jest licytacja? Istnieje wiele przesłanek umorzenia postępowania, a jedną z nich jest spłata zadłużenia. Zastanawiając się, jak nie dopuścić do licytacji komorniczej, warto rozważyć polubowne rozwiązanie, jakim jest ugoda z wierzycielem. Najczęściej przewiduje ona rozłożenie płatności na raty, tym samym dając więcej czasu na zebranie środków pieniężnych. Niemniej jednak wypracowanie porozumienia przy większej liczbie wierzycieli okazuje się bardzo trudne. Egzekucję komorniczą można wstrzymać, jeśli roszczenie, z jakim występuje wierzyciel, uległo przedawnieniu. W takim przypadku wniosek składa dłużnik, który musi jednocześnie wykazać, że wierzyciel nie podjął żadnych działań mających na celu przerwanie biegu przedawnienia. Postępowanie zostaje natomiast zawieszone w przypadku, gdy dłużnik wniesie skargę na czynności komornika lub zażalenie na postępowanie sądu. Zawieszenie ma jednak charakter czasowy, w przeciwieństwie do umorzenia. Niewiele można też zrobić już po zakończeniu licytacji komorniczej. Co dalej, mówią jasno przepisy, które nie przewidują żadnego ruchu ze strony dłużnika. Ewentualne zażalenie mogą wnieść uczestnicy licytacji.
Rozwiązaniem, które powinien wziąć pod uwagę każdy przedsiębiorca, jest postępowanie restrukturyzacyjne. Postępowanie restrukturyzacyjne powoduje bowiem zawieszenie trwających postępowań egzekucyjnych i zakaz wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych. Oznacza to, że zaplanowana licytacja komornicza nie może dojść do skutku, nawet jeśli dłużnik rozpocznie restrukturyzację na krótko przed jej terminem. Jest to rozwiązanie, które należy wziąć pod uwagę, jeśli dłużnik ma zdolność restrukturyzacyjną i planuje trwałą restrukturyzację swoich długów wraz z zachowaniem swojego majątku.
Co warto wiedzieć o licytacjach komorniczych?
Jak przebiega licytacja komornicza? Co może zrobić dłużnik? Czy można unieważnić licytację komorniczą? Na te i podobne pytania odpowiedzi szukają osoby, wobec których prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. W pewnym skrócie, licytacja komornicza:
- prowadzona jest ze składników majątku stanowiących własność lub współwłasność dłużnika,
- przeprowadzana jest jedno- lub dwukrotnie (ile trwa licytacja komornicza zależy od tego, czy w pierwszym przetargu ktoś zgłosi ofertę zakupu, a następnie dopełni formalności),
- nie może być prowadzona wobec firm, które przechodzą restrukturyzację, w tym również postępowanie sanacyjne,
- wymaga podania do wiadomości publicznej terminu i ceny wywoławczej,
- jest ogólnodostępna, z wyłączeniem osób, które zostały wymienione w ustawie,
- wymaga wpłaty wadium, które ma charakter zwrotny,
- może zostać wstrzymana, jeśli postępowanie egzekucyjne ulegnie zawieszeniu lub umorzeniu.
Bardzo ciekawy przypadek dotyczy tego, jak wygląda licytacja komornicza nieruchomości. Otóż, jeśli pierwszy i drugi przetarg nie zostaną rozstrzygnięte, prawo przejęcia nieruchomości po cenie nie niższej niż ⅔ kwoty szacowanej nabywają: wierzyciel egzekwujący, wierzyciel hipoteczny i współwłaściciel. Jeżeli na tym etapie nie nastąpi przejęcie nieruchomości, postępowanie umarza się. Nowa licytacja z tego mienia może być przeprowadzona dopiero po upływie 6 miesięcy od daty drugiej licytacji. Dłużnik, którego majątek podlega egzekucji, może skorzystać z pomocy prawnika. Najczęściej w rozmowach z nim pada pytanie, jak nie dopuścić do licytacji komorniczej, jednak problematyka postępowania egzekucyjnego jest o wiele szersza i wymaga kompleksowego podejścia. Kluczowe jest bowiem wstrzymanie całej egzekucji, a nie wstrzymanie pojedynczej licytacji.
Katarzyna Grabara
Aplikantka adwokacka