Nie ulega wątpliwości, że postępowanie restrukturyzacyjne jest istotną ingerencją w strukturę zobowiązań przedsiębiorstwa oraz w samą strukturę organizacyjną. Prawo restrukturyzacyjne daje przecież instrumenty do rzeczywistego ratowania działalności gospodarczej, co często wymaga zmian odnoszących się nie tylko do długów, ale i do sposobu zarządzania firmą.
Podjęcie decyzji o takim kroku powinno być więc poprzedzone analizą stanu faktycznego przez przedsiębiorcę i najlepiej konsultacją z doradcą restrukturyzacyjnym. Nie zawsze bowiem jest to rozwiązanie odpowiadające na problemy stawiane przed uczestnikiem obrotu gospodarczego i pozostaje procesem złożonym. Restrukturyzacja skutki uboczne również zawiera, warto zdawać sobie z tego sprawę przed wejściem na jej drogę.
Pozytywne skutki restrukturyzacji.
Konsekwencje restrukturyzacji, przy założeniu jej sukcesu a zatem zawarcia układu z wierzycielami, który pozostaje zatwierdzony przez sąd, ujawniają się pozytywnie w kilku płaszczyznach. Podstawowe i najważniejsze z nich to:
- zmodyfikowane warunki spłaty zobowiązań wchodzących do układu,
- zmodyfikowany sposób zarządzania przedsiębiorstwem.
Pierwszy z ww. punktów wynika bezpośrednio z propozycji układowych składanych przez dłużnika w toku postępowania i poddawanych pod głosowanie. To właśnie w tym zakresie właśnie przedsiębiorcy, szczególnie przeglądając Internet, mogą ulegać błędnemu wrażeniu o umorzeniu nawet połowy zadłużenia. Pozostaje to jednak w większości przypadków jedynie slogan sprzedażowy, nieprzystający do realiów postępowań restrukturyzacyjnych, ani do celów, którym powinna restrukturyzacja przyświecać. Istotą układu ma być umożliwienie przedsiębiorcy pokrywania bieżących kosztów działalności gospodarczej, raty układowej i dalsze generowanie zysku - ostatecznie przecież z tego powodu prowadzona jest firma. Umorzenia części zobowiązań istotnie występują bardzo często, ale już bardzo rzadko tak spektakularne.
Zmodyfikowana struktura przedsiębiorstwa to efekty reorganizacji firmy. Wynika to z planu restrukturyzacyjnego i jego dalszej realizacji. Ostatecznie wierzyciele, głosując nad układem, powinni móc oprzeć swoją decyzję na dokumencie wykazującym m. in. przyczyny utraty płynności finansowej dłużnika oraz środki naprawcze, które w założeniu mają uchronić działalność przed wystąpieniem takiego stanu w przyszłości.
Powyższe okoliczności determinują olbrzymią opłacalność procesu restrukturyzacyjnego i często decydują o zachowaniu nie tylko przedsiębiorstwa dłużnika, ale i obrotu gospodarczego, którego ten pozostaje dalej elementem. To wartość dodana nie do przecenienia.
Negatywne skutki restrukturyzacji
Restrukturyzacja organizacji negatywne aspekty również posiada. W artykule skupimy się na kilku z nich, najczęściej występujących, bowiem sprawa sprawie nierówna.
Po pierwsze, podejmując proces restrukturyzacji należy liczyć się z diametralnym pogorszeniem zdolności kredytowej (która zbliża się do zera). Jeżeli wśród wierzycieli występują podmioty bankowe, a tak jest najczęściej, to zasadnym jest przyjęcie, iż przez czas trwania restrukturyzacji, a także wykonywania układu, nie uzyskamy finansowania.
Po drugie, otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego skutkuje często zmodyfikowaniem formy rozliczania się z kontrahentami. Nie należy się dziwić hurtowniom, dostawcom materiałów, czy podwykonawcom, że od tego momentu chcą przejść na system przedpłatowy lub zaliczkowy chociaż do tej pory płatności były z dołu lub z długim terminem.
Po trzecie, faktoring - to pozostaje temat na odrębny wpis, niemniej praktyka pokazuje, że otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego skutkuje znacznym ograniczeniem możliwości przedsiębiorcy w tym zakresie. Niewiele podmiotów świadczy takie usługi na rzecz firm w restrukturyzacji, a nawet wśród nich powstają problemy co do dalszego świadczenia.
Po czwarte, współodpowiedzialni za dług. Zgodnie z art. 167 ust. 1 pr. rest.: “Układ nie narusza praw wierzyciela wobec poręczyciela oraz współdłużnika dłużnika ani praw wynikających z hipoteki, zastawu, zastawu skarbowego, zastawu rejestrowego lub hipoteki morskiej, jeżeli były one ustanowione na mieniu osoby trzeciej”. Postępowanie restrukturyzacyjne dotyczy jedynie zobowiązań podmiotu restrukturyzowanego, przez co jeżeli np.: małżonek nieprowadzący działalności gospodarczej poręczył zobowiązanie przedsiębiorcy - wierzyciel będzie uprawniony do dochodzenia pełnej kwoty należności od niego, niezależnie od restrukturyzacji.
Powyższy katalog oczywiście nie jest zamknięty, a ma służyć jedynie zobrazowaniu możliwych konsekwencji restrukturyzacji.
Jakie są potencjalne ryzyka związane z restrukturyzacją?
Ryzyka postępowania restrukturyzacyjnego uzależnione są od konkretnego stanu faktycznego. Na pewno największym ryzykiem jest fiasko głosowania nad układem. Dodatkowo jednak należy mieć na względzie znaczne utrudnienia w uzyskaniu finansowania na rynku bankowym, możliwą zmianę zasad rozliczania z kontrahentami, czy brak objęcia układem współdłużników.
Najczęściej jednak potencjalne korzyści tego procesu znacznie przewyższają ww. ryzyka. Pamiętajmy bowiem, że prowadzenie działalności gospodarczej immanentnie się z nim wiąże.
Mateusz Jabłoński
Prezes Zarządu, adwokat, kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny
