Egzekucja komornicza często postrzegana jest jako najskuteczniejsza droga do odzyskania długu. Nie zawsze jednak będzie to prawdą. Prowadzenie egzekucji oraz dokonane przez Komornika zajęcia niejednokrotnie mogą pogorszyć już i tak trudną sytuację dłużnika i często zniweczyć jego zdolność do generowania przychodu. Tym samym, wierzyciel działając w swoim najlepszym interesie może nieświadomie pomniejszyć wymierną wartość odzyskanych środków. Powyższe odnosi się w głównej mierze do dłużników (w tym przedsiębiorców), których majątek będzie niewystarczający na spłatę długów, a tym samym stopień zaspokojenia wierzycieli będzie w znacznym stopniu uzależniony od zdolności zarobkowych dłużnika. Niewątpliwie, kluczowym dla sytuacji obu stron będzie podejmowanie przez dłużnika prób porozumienia z wierzycielami i to niezależnie od tego czy wierzytelność znajduje się na etapie przedsądowym, sądowym czy już egzekucyjnym.
W dalszej części artykułu zostaną przedstawione zagadnienia dotyczące zawieszenia i umorzenia egzekucji, niezależnie czy będą to przesłanki ustawowe, czy też wola wierzyciela będąca następstwem porozumieniem z dłużnikiem co do spłaty.
Sprawdź nasze usługi: Kancelaria Restrukturyzacyjna Wrocław
Zawieszenie egzekucji
Z zawieszeniem egzekucji mamy do czynienia w sytuacji gdy z powodu przemijającej przeszkody nie można prowadzić egzekucji. Komornik zawiesi postępowanie egzekucyjnego gdy dłużnik lub wierzyciel nie mają zdolności procesowej ani przedstawiciela ustawowego. Również śmierć wierzyciela lub dłużnika będzie stanowić przeszkodę skutkującą zawieszeniem postępowania – do czasu ustania przeszkody, czyli do chwili ustalenia spadkobierców, ustanowienia zarządcy sukcesyjnego, bądź ustanowienia kuratora spadku. Komornik może również zawiesić egzekucję na wniosek wierzyciela, a w wyjątkowych sytuacjach również na wniosek dłużnika, tj. gdy sąd zawiesił natychmiastową wykonalność tytułu, wstrzymał jego wykonalność bądź dłużnik dał wystarczające zabezpieczenie.
Umorzenie egzekucji
Umorzenie egzekucji jest formą jej zakończenia. Należy rozróżnić sytuacje gdy Komornik umarza postępowanie z urzędu (niezależnie od woli wierzyciela) oraz gdy czyni to na wniosek dłużnika (w przypadku przedawnienia), czy też wierzyciela (niekiedy za zgodą Sądu lub uprawnionego organu). Więcej uwagi wypada poświęcić sytuacji gdy Komornik umarza postępowanie z urzędu. Zgodnie z art. 824 k.p.c. Komornik musi to uczynić gdy:
- egzekucja nie należy do organów sądowych,
- gdy wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej albo gdy egzekucja ze względu na jej przedmiot lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna,
- jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,
- jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania,
- jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności, zostało uchylone lub utraciło moc,
- jeżeli egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem, i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego.
Restrukturyzacja i egzekucja
Jedną z podstaw zawieszenia egzekucji jest restrukturyzacja. Z dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego zawieszeniu ulegają egzekucje wszczęte i prowadzone do majątku dłużnika. Podobnie, Komornik zawiesi postępowanie po obwieszczeniu o ustaleniu dnia układowego w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Takie zawieszone postępowanie w razie niepowodzenia restrukturyzacji będzie podjęte na nowo. Jednakże, w przypadku sukcesu restrukturyzacji i przyjęcia układu, postępowanie egzekucyjne będzie umorzone zaś dłużnik będzie realizował spłaty na rzecz wierzycieli zgodnie z harmonogramem wynikającym z układu.
Z chwilą otwarcia postępowania i obwieszczenia o dniu układowym nie można wszcząć nowych egzekucji do majątku dłużnika oraz ustanawiać zabezpieczeń. Gdyby jednak Komornik wszczął takie postępowanie to będzie musiał je umorzyć z urzędu, zaś zajęcia uchylić. Co więcej, na wniosek dłużnika lub zarządcy Sędzia-komisarz może uchylić zajęcia egzekucyjne dokonane przed otwarciem postępowania. Oznacza to, że nowe środki finansowe nie będą podlegały zajęciu, a zajęte wcześniej, jeśli nie zostały przekazane jeszcze do wierzycieli – wrócą do masy sanacyjnej. Nie dotyczy to jednak postępowania o zatwierdzenie układu, gdzie o ile nowe zajęcia są niedopuszczalne, to dotychczasowe pozostaną w mocy.
Q&A
Jak uwolnić się od egzekucji komorniczej?
Komornik prowadzi egzekucję na wniosek wierzyciela i to wierzyciel jest dysponentem postępowania egzekucyjnego. O ile nie zaistnieją przesłanki do umorzenia postępowania (z urzędu bądź z mocy prawa) to jedynie porozumienie z wierzycielem może prowadzić do umorzenia egzekucji.
Kiedy komornik umarza długi?
Komornik z urzędu umarza postępowanie egzekucyjne w całości lub w części w sytuacji przewidzianej prawem (patrz. art. 824 k.p.c.) Komornik może również umorzyć egzekucję na wniosek (patrz. art. 825 k.p.c.). Komornik nie może jednak umorzyć długów.
Co może zrobić komornik jak nic nie mam?
Komornik prowadzi egzekucję ze składników majątku należących do dłużnika. Brak majątku nie stoi jednak na przeszkodzie by wierzyciel w drodze zajęcia zaspokoił się chociażby z wynagrodzenia dłużnika za pracę – w zakresie ponad kwotę wolną od zajęć.
Jak długo komornik może prowadzić egzekucję?
Postępowanie egzekucyjne winno zmierzać do pełnego zaspokojenia wierzyciela w jak najkrótszym terminie. Nie oznacza to jednak, że Komornik jest ograniczony ramami czasowymi. Postępowanie może trwać od kilku miesięcy do kilkunastu lat.
Michał Woźniak
Aplikant adwokacki, Menedżer Zespołu ds. Restrukturyzacji i Upadłości