Skarga kasacyjna - czym jest? Najważniejsze informacje

Skarga kasacyjna to szczególny środek zaskarżenia stosowany w polskim systemie prawnym, mający na celu kontrolę zgodności wyroku sądu apelacyjnego z przepisami prawa. Jest to narzędzie dostępne w ograniczonych przypadkach i służy ochronie porządku prawnego oraz interesu publicznego. W poniższym artykule wyjaśnimy: co to jest skarga kasacyjna, jakie są jej podstawy, procedura, koszty oraz skutki. Dowiesz się również, jak różni się skarga kasacyjna od kasacji i ile trwa cały proces.

Skarga kasacyjna - co to jest?

Skarga kasacyjna to nadzwyczajny środek odwoławczy przysługujący od prawomocnych orzeczeń sądów drugiej instancji (najczęściej apelacyjnych) do Sądu Najwyższego. Jej celem jest zbadanie, czy sąd odwoławczy prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i procesowego. Skarga kasacyjna nie dotyczy ustaleń faktycznych sprawy, co oznacza, że Sąd Najwyższy nie ocenia dowodów, lecz koncentruje się na prawidłowości stosowania prawa.

Skarga kasacyjna a kasacja - czy to to samo?

Terminy „skarga kasacyjna” i „kasacja” są często używane zamiennie, ale nie są synonimami. Skarga kasacyjna odnosi się do spraw cywilnych, natomiast kasacja dotyczy wyroków w sprawach karnych. Oba środki są rozpatrywane przez Sąd Najwyższy, jednak dotyczą różnych dziedzin prawa.

Kiedy można wnieść skargę kasacyjną?

Skargę kasacyjną można wnieść jedynie w określonych przypadkach, gdy spełnione są przesłanki przewidziane w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego (art. 398 i następne). Podstawy skargi kasacyjnej to:

• Naruszenie prawa materialnego - np. błędna interpretacja przepisów lub ich niewłaściwe zastosowanie.
• Naruszenie przepisów postępowania - jeśli miało to istotny wpływ na wynik sprawy.

Niezbędnym jest też wydanie przez Sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka

Skarga kasacyjna nie przysługuje w sprawach drobnych, tj. w sprawach, gdzie wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50 000 zł, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - nie przekracza 10 000 zł.

Skarga kasacyjna jest także niedopuszczalna m.in. w sprawach o: rozwód, separację, alimenty czynsz najmu lub dzierżawy, naruszenie posiadania, kar porządkowych, świadectwa pracy, roszczenia związane z deputatą, sprawy rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym. Uprawnienie do wniesienia skargi kasacyjnej nie przysługuje również od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa lub unieważnienie małżeństwa.

Jakie są terminy na wniesienie skargi kasacyjnej?

Termin na złożenie skargi kasacyjnej wynosi 2 miesiące od dnia doręczenia stronie odpisu wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem. Wniosek o uzasadnienie należy złożyć w terminie 7 dni od ogłoszenia wyroku. Przekroczenie tych terminów skutkuje odrzuceniem skargi.

Ile kosztuje kasacja wyroku w sprawie cywilnej?

Koszt wniesienia skargi kasacyjnej zależy od rodzaju sprawy. Opłata sądowa  w sprawach majątkowych wynosi 5% wartości przedmiotu zaskarżenia, ale nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 200 000 zł .

Do kosztów należy również doliczyć wynagrodzenie pełnomocnika, jeśli zdecydujesz się skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego.

Procedura wniesienia skargi kasacyjnej

1. Przygotowanie wniosku o skargę. Skarga kasacyjna co do zasady musi być sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika – adwokata lub radcę prawnego.

2. Elementy skargi kasacyjnej. Wniosek powinien zawierać:

• oznaczenie stron i pełnomocników,
• wskazanie zaskarżonego wyroku,
• podstawy skargi kasacyjnej,
• uzasadnienie naruszenia prawa materialnego lub procesowego,
• żądanie uchylenia lub zmiany wyroku,
• podpis pełnomocnika.

3. Złożenie skargi w sądzie. Skargę kasacyjną składa się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. Sąd ten dokonuje wstępnej kontroli formalnej i przekazuje skargę do Sądu Najwyższego.

4. Postępowanie przed Sądem Najwyższym. Sąd Najwyższy bada skargę pod kątem jej zasadności. Jeśli uzna, że skarga spełnia warunki, wyznacza termin rozprawy.

Kasacja wyroku - jakie szanse na powodzenie?

Szanse na powodzenie skargi kasacyjnej zależą od jej podstaw merytorycznych. Ważne jest, aby:

• wykazać istotne naruszenie prawa,
• precyzyjnie uzasadnić swoje stanowisko,
• przedstawić argumenty zgodne z dotychczasowym orzecznictwem Sądu Najwyższego.

Nie każda skarga jest przyjmowana do rozpoznania. Sąd Najwyższy odrzuca skargi, które nie spełniają wymogów formalnych lub nie dotyczą istotnych naruszeń prawa.

Co daje kasacja wyroku?

Wniesienie skargi kasacyjnej daje możliwość uchylenia błędnego wyroku i skierowania sprawy do ponownego rozpatrzenia. Skutki wniesienia skargi kasacyjnej to:

• wstrzymanie wykonania wyroku - jeśli sąd udzieli zabezpieczenia,
• wznowienie postępowania w przypadku uwzględnienia skargi.

Najczęściej zadawane pytania

Ile trwa kasacja wyroku?

Czas rozpatrzenia skargi kasacyjnej zależy od obciążenia Sądu Najwyższego. Zazwyczaj trwa to od kilku miesięcy do ponad roku.

Czy skarga kasacyjna wstrzymuje wykonanie wyroku?

Nie, chyba że sąd postanowi inaczej. Strona może złożyć wniosek o zabezpieczenie, co w praktyce oznacza czasowe wstrzymanie wykonania wyroku.

Czy można wnosić skargę kasacyjną bez adwokata?

Nie. Skarga kasacyjna musi być sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika, co gwarantuje jej poprawność formalną i merytoryczną.

Jakie są skutki odrzucenia skargi kasacyjnej?

Jeśli Sąd Najwyższy odrzuci skargę kasacyjną, wyrok sądu drugiej instancji pozostaje w mocy, a strona przegrywająca może być zobowiązana do pokrycia kosztów postępowania.

Podsumowanie

Skarga kasacyjna to skomplikowany, ale istotny element polskiego systemu prawnego. Choć jej wniesienie wymaga spełnienia surowych wymogów formalnych, daje możliwość poprawienia błędów sądowych i zapewnienia zgodności orzecznictwa z przepisami prawa. Jeśli rozważasz wniesienie skargi kasacyjnej, skonsultuj się z doświadczonym prawnikiem, który pomoże Ci ocenić szanse powodzenia oraz zadba o poprawność dokumentów. Pamiętaj, że skuteczne wniesienie skargi kasacyjnej wymaga zarówno wiedzy, jak i precyzyjnego przygotowania.