Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym to popularny instrument wykorzystywany w sprawach cywilnych do szybkiego dochodzenia roszczeń. Pozwany, który nie zgadza się z treścią takiego nakazu, ma prawo złożyć sprzeciw, który skutkuj utratą mocy nakazu zapłaty w części objętej zaskarżeniem i przekazaniem sprawy do rozpoznania na rozprawie.
Rodzaje postępowań: nakazowe i upominawcze
Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydawany jest przez sąd, gdy powód dysponuje szczególnymi dowodami, takimi jak weksel, czek, dokument urzędowy czy rachunek zaakceptowany przez dłużnika. Tego rodzaju postępowanie charakteryzuje się większym formalizmem. Nakaz zapłaty staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zapłaty, chyba że pozwany w odwołaniu wniesie wniosek o wstrzymanie wykonania nakazu. W przypadku braku wniosku, powód jest uprawniony do egzekucji świadczenia, mimo że sprawa nie jest jeszcze zakończona.
W postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty jest wydawany, gdy roszczenie powoda nie budzi wątpliwości co do swojej zasadności, a dokumenty załączone do pozwu są wystarczające do wykazania twierdzeń powoda. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym może być podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego tylko i wyłącznie w przypadku, kiedy pozwany nie wniósł odwołania od nakazu zapłaty.
W obu postępowaniach, nakaz zapłaty jest wydawany na posiedzeniu niejawnym, co oznacza, że nie jest wyznacza rozprawa, nie są wzywane strony ani świadkowe. O wydanym nakazie powód i pozwany dowiadują się w momencie doręczenia orzeczenia. W postępowaniu nakazowym, aby skutecznie zaskarżyć nakaz zapłaty, należy wnieść tzw. zarzuty od nakazu zapłaty, natomiast w postępowania upominawczym mówimy o sprzeciwie od nakazu zapłaty.
Jak napisać sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym?
Odwołanie od nakazu zapłaty powinno spełniać standardy formalne wymagane dla pism procesowych składanych przed sądem. Zgodnie z art. 126 §1 Kodeksu postępowania cywilnego, każde takie pismo musi zawierać następujące elementy:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane,
- dane stron, czyli imiona i nazwiska lub nazwy stron postępowania, ich przedstawicieli ustawowych oraz pełnomocników,
- określenie rodzaju pisma, wskazujące, że jest to np. sprzeciw od nakazu zapłaty,
- treść wniosku lub oświadczenia, jasno przedstawiająca żądanie strony, np. wniosek o oddalenie powództwa w całości,
- wskazanie faktów i dowodów, jeśli są one istotne dla rozstrzygnięcia sprawy; należy dokładnie określić okoliczności, na których opiera się wniosek, oraz przedstawić dowody na ich poparcie,
- podpis strony,
- spis załączników, które dołączono do pisma.
Zarzuty lub sprzeciw od nakazu zapłaty należy złożyć w sądzie, który wydał nakaz. W piśmie pozwany musi określić, czy zaskarża nakaz w całości, czy tylko w części oraz wskazać zarzuty, które muszą zostać zgłoszone przed rozpatrzeniem sprawy. Wśród najczęstszych zarzutów, które należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, wyróżniają się:
- Sprawdzenie wartości przedmiotu sporu. Jeśli powód wskazał określoną wartość roszczenia, pozwany może zgłosić zarzut, że wartość ta jest zawyżona lub nieprawidłowa.
- Niewłaściwość sądu. Pozwany może podnieść zarzut, że sprawa powinna być rozpatrywana przez inny sąd, m.in. w sytuacji, kiedy strony umówiły się, że wszelkie spory związane z ich umową będą rozstrzygane przez sąd w innym mieście.
- Skierowanie do mediacji. Jeśli strony zawarły umowę o mediację przed rozpoczęciem postępowania, pozwany może zażądać, aby sprawa została przekazana do mediatora.
- Zapis na sąd polubowny. Jeśli strony umówiły się na rozstrzyganie sporów przez sąd polubowny, pozwany może podnieść ten zarzut.
Terminy na wniesienie środka zaskarżenia zależą od miejsca doręczenia nakazu: wynoszą dwa tygodnie od doręczenia w kraju, miesiąc w przypadku doręczenia w Unii Europejskiej poza granicami Polski oraz trzy miesiące, gdy doręczenie następuje poza obszarem UE.
Jeśli termin na zaskarżenie nakazu zapłaty został przekroczony z przyczyn niezależnych od pozwanego, istnieje możliwość jego przywrócenia. W takiej sytuacji należy w ciągu 7 dni od ustania przeszkody złożyć do sądu wniosek o przywrócenie terminu, dołączając jednocześnie środek zaskarżenia. W treści wniosku konieczne jest wskazanie okoliczności, które uprawdopodobniają, że uchybienie terminowi nie wynikało z winy pozwanego. Właściwe uzasadnienie wniosku ma kluczowe znaczenie dla jego pozytywnego rozpatrzenia.
Składając zarzuty od nakazu zapłaty, należy uiścić opłatę w wysokości ¾ wartości przedmiotu sporu, tj. kwestionowanej przez pozwanego zasądzonej kwoty. Z kolei wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym jest wolne od opłaty sądowej.
Do pisma należy dołączyć jego odpis dla powoda wraz załącznikami.
Sprzeciwu od nakazu zapłaty - wzór
[miejscowość], [data]
[oznaczenie sądu, który wydał nakaz zapłaty]
Powód: [dane], [adres], zastępowany przez [dane pełnomocnika – gdy ustanowiono].
Pozwany: [dane], [adres].
sygn. akt: XXX
SPRZECIW OD NAKAZU ZAPŁATY W POSTĘPOWANIU UPOMINAWCZYM/ ZARZUTU OD NAKAZU ZAPŁATY W POSTĘPOWANIU NAKAZOWYM
Działając w imieniu własnym, w związku z doręczonym mi w dniu XXX nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym/nakazowym, wydanym w dniu XXX przez tutejszy Sąd, niniejszym składam sprzeciw/zarzutu wobec przedmiotowego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnoszę o:
I. oddalenie powództwa w całości,
II. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania,
III. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów/ z przesłuchania stron/ zeznań świadków, np.: zeznania świadka XXX (wezwanie na adres: [adres świadka]) – na fakt: zwrotu pożyczki,
IV. przeprowadzenie rozprawy również pod nieobecność pozwanego,
V. uchylenie, na podstawie 742 §1 k.p.c. i art. 492 §2 k.p.c., tytułu zabezpieczenia jakim jest nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym /wyłącznie do zarzutów w postępowaniu nakazowym/.
Uzasadnienie
/W tym miejscu należy wskazać, którym twierdzeniom pozwany zaprzecza, a które przyznaje. Warto też przedstawić dowody, które potwierdzają okoliczności, o których mowa w uzasadnieniu./
Przykład (zarzut nieistnienia roszczenia):
Poznawany przyznaje, że w dniu zawarł z powodem umowę pożyczki na kwotę 900 zł. Pozwany zaprzecza twierdzeniom powoda, że pożyczona kwota nie została zwrócona. W dniu XXX strony spotkały się w domu pozwanego, który to przekazał powodowi kwotę 900 zł i oznajmił, że oddaje pożyczone pieniądze. Przy zwrocie pieniędzy obecny był XXX.
Dowód: zeznania XXX
…
Wobec powyższego, wnoszę jak na wstępie.
[podpis]
Załączniki:
- opłata sądowa /wyłącznie w przypadku złożenia zarzutów w postępowaniu nakazowym/,
- [dowody powołane w treści pisma],
- odpisz pisma wraz z załącznikami,
Co się dzieje po wniesieniu sprzeciwu?
Po złożeniu sprzeciwu sąd uchyla nakaz zapłaty w zaskarżonej części i kieruje sprawę do rozpoznania na zasadach ogólnych. Powód musi wówczas udowodnić zasadność swojego roszczenia, a pozwany ma prawo do obrony. Oznacza to, że sąd może zobowiązać powoda do ustosunkowania się do treści sprzeciw, zobowiązać strony do przedstawienia wszystkich dowodów na poparcie swoich twierdzeń oraz wyznaczać rozprawę, na której zostaną przesłuchani świadkowie, ewentualnie strony.
Q&A
Jak uzasadnić sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym?
Aby skutecznie uzasadnić sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, pozwany powinien wskazać okoliczności, które podważają zasadność roszczenia powoda. Może to obejmować np. zaprzeczenie istnieniu długu lub wskazanie błędów w obliczeniach kwoty roszczenia. Ważne jest, aby pozwany przedstawił wszelkie dowody, które potwierdzają jego stanowisko.
Co się dzieje po sprzeciwie od nakazu zapłaty?
Po złożeniu sprzeciwu, sąd uchyla nakaz zapłaty w zaskarżonej części i kieruje sprawę do rozpoznania na zasadach ogólnych. Powód musi wówczas udowodnić zasadność swojego roszczenia, a pozwany ma prawo do obrony. W przypadku zarzutów od nakazu zapłaty, skutek dla stron jest podobny - wstrzymywana jest prawomocność orzeczenia, a sprawa trafia na rozprawę z udziałem stron.
Czy można samemu napisać sprzeciw od nakazu zapłaty?
Tak, sprzeciw od nakazu zapłaty można przygotować samodzielnie. Kluczowe jest jednak, aby dokument ten miał właściwą formę – należy w nim jasno określić, czy nakaz zaskarżany jest w całości, czy tylko w części. Dodatkowo konieczne jest przedstawienie wszystkich zarzutów, które pod rygorem ich utraty muszą zostać zgłoszone w tym momencie.
Ile kosztuje sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym?
Złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie wiąże się z koniecznością ponoszenia opłaty sądowej. Natomiast w przypadku zarzutów od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym należy uiścić opłatę w wysokości 3/4 wartości przedmiotu sporu.
Katarzyna Grabara
Aplikantka adwokacka
