Zawód doradcy restrukturyzacyjnego jest zawodem regulowanym ustawą z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego. By zostać doradcą restrukturyzacyjnym (uzyskać licencję) należy spełnić wymogi ustawowe – w tym złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin przed Komisją Egzaminacyjną, powołaną przez Ministra Sprawiedliwości.
W zależności od pełnionej funkcji, sytuację doradcy regulują ustawy prawo restrukturyzacyjne oraz prawo upadłościowe. W tym miejscu należy zastrzec, że funkcję w tych postępowania będzie mogła również pełnić spółka prawa handlowego, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadają taką licencję.
Sprawdź nasze usługi: Kancelaria Restrukturyzacyjna Wrocław
Nadzór na działalnością osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego sprawuje Minister Sprawiedliwości. Nie jest to jednak nadzór absolutny, gdyż nie może ingerować w ocenę zasadności czynności wykonywanych na polecenie, za zezwoleniem czy też zgodą sądu albo sędziego-komisarza. Minister Sprawiedliwości podejmuje czynności z zakresu nadzoru, gdy poweźmie informacje o uchybieniach w czynnościach osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego, osób z nią współpracującą, bądź gdy uzna to za konieczne dla zapewnienia prawidłowości lub poprawy jakości wykonywanych przez doradcę czynności. Nadzór, o którym mowa powyżej, Minister sprawuje osobiście bądź za pośrednictwem służby nadzoru.
Jakie uprawnienia posiada Minister Sprawiedliwości?
Do kompetencji Ministra należy uprawnienie do:
- zawieszania praw wynikających z licencji,
- cofania licencji,
- podejmowania lub zlecania wizytacji obejmujących pełną działalność osoby posiadającej licencję doradcy restrukturyzacyjnego, jak również lustracji obejmujących wybrane zagadnienia z działalności osoby posiadającej licencję doradcy restrukturyzacyjnego,
- żądanie przedstawienia dokumentacji, wglądu do akt zakończonych lub toczących się postępowań restrukturyzacyjnych lub upadłościowych, przedstawienia ksiąg handlowych, w tym dokumentacji księgowej przedsiębiorców, wobec których były lub są prowadzone postępowania restrukturyzacyjne lub upadłościowe.
Warto również zaznaczyć, iż ten kto nie przedstawia dokumentów o których mowa powyżej, bądź w inny sposób udaremnia lub utrudnia wykonywanie czynności nadzorczych, podlega karze grzywny.
Jeżeli w wyniku przeprowadzenia wizytacji lub lustracji Minister Sprawiedliwości stwierdzi uchybienia w pełnieniu przez osobę posiadającą licencję funkcji nadzorcy, zarządcy lub syndyka w toczących się postępowaniach restrukturyzacyjnych lub upadłościowych, informuje o tych uchybieniach właściwego sędziego-komisarza.
Zgodnie z art. 18 ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego Minister Sprawiedliwości cofa licencję m.in. w przypadku gdy osoba posiadająca licencję:
- została odwołana prawomocnym postanowieniem z powodu nienależytego pełnienia obowiązków, a w przypadku odwołania z powodu rażącego uchybienia – jednokrotnie,
- została skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,
- dopuściła się uporczywego lub rażącego naruszenia przepisów prawa w związku z wykonywaniem czynności syndyka, nadzorcy, zarządcy albo zarządcy w egzekucji przez zarząd przymusowy, stwierdzonego w ramach nadzoru, o którym była mowa powyżej.
Nadto, Minister może cofnąć licencję w przypadku gdy osoba posiadająca licencję syndyka została skazana prawomocnym wyrokiem za nieumyślne przestępstwo lub nieumyślne przestępstwo skarbowe, które miało związek z wykonaniem uprawnień wynikających z licencji doradcy restrukturyzacyjnego i rzutowało na jakość i sposób wykonywania tych uprawnień.
Poza ww. odpowiedzialnością przed organem nadzoru należy wskazać również na środki dyscyplinujące uregulowane w ustawach prawo restrukturyzacyjne oraz prawo upadłościowe. Tak oto, na podstawie art. 30 prawa restrukturyzacyjnego sędzia-komisarz upomina nadzorcę sądowego albo zarządcę, który nie wykonuje albo nienależycie wykonuje swoje obowiązki. W przypadku braku poprawy, bądź istotnego uchybienia sędzia-komisarz nakłada na nadzorcę sądowego albo zarządzę grzywnę w wysokości od 1 000 do 30 000 zł. Może również dojść do odwołania nadzorcy sądowego albo zarządcy w sytuacji wskazanej w omawianym przepisie – chociażby w przypadku rażącego uchybienia albo braku poprawy w wykonywaniu obowiązków mimo nałożonej poprzednio grzywny. Należy jednak zastrzec, że ten środek należy do sądu, a nie sędziego-komisarza. Podobne rozwiązania funkcjonują również w postępowaniu upadłościowy, gdzie reguluje je odpowiednio art. 169a oraz 170 prawa upadłościowego.
Niezależnie od ww. odpowiedzialności doradca restrukturyzacyjny ponosi również odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w związku z pełnieniem funkcji – dotyczy to zarówno działania umyślnego jak i nieumyślnego (odpowiednio art. 25 prawa restrukturyzacyjnego oraz art. 160 prawa upadłościowego). W tym miejscu warto zaznaczyć, że osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego (również spółka handlowa), pełniąca funkcję w postępowaniu restrukturyzacyjnym, upadłościowym lub egzekucyjnym podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z pełnieniem swojej funkcji.
Q&A
Czy osoba karana może być doradcą restrukturyzacyjnym?
Nie. Jest to jeden z ustawowych wymów ubiegania się o licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Licencję może uzyskać jedynie osoba fizyczna, które nie była karana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Czy doradca restrukturyzacyjny może być karany?
Tak. Doradca restrukturyzacyjny może ponosić odpowiedzialność dyscyplinarną, cywilną (za szkodę) oraz karną i karno-skarbową.
Michał Woźniak
Aplikant adwokacki, Menedżer Zespołu ds. Restrukturyzacji i Upadłości
