Restrukturyzacja firmy jest jeden z czterech typów postępowań, których przebieg regulowany jest przepisami prawa i toczy się – w największym skrócie – pod okiem sądu gospodarczego. Co istotne, celem postępowań restrukturyzacyjnych jest zapewnienie kontynuacji działania przedsiębiorcy zagrożonego niewypłacalnością i pomoc w uniknięciu jego upadłości.
Sprawdź również: Kancelaria Restrukturyzacyjna Wrocław
Przeprowadzenie restrukturyzacji firmy jest możliwe w ramach jednego z czterech typów postępowań
- postępowania o zatwierdzenie układu – postępowanie pozasądowe prowadzone przed doradcę restrukturyzacyjnego, sąd tylko zatwierdza układ zawarty wcześniej z wierzycielami,
- przyspieszone postępowanie układowe – umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie;
- układowe – umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności;
- sanacyjne (najdalej idące postępowanie restrukturyzacyjne) – umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie szerszych działań sanacyjnych oraz zawarcie układu.
Postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie sądowe
Art. 276 Prawa restrukturyzacyjnego wskazuje na brak swoistych włączeń w zakresie możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych, jak również postępowań przed sądami polubownymi w zakresie dochodzenia wierzytelności podlegającej umieszczeniu w spisie wierzytelności, a w związku z tym dopuszczalny w tym zakresie jest pozew przeciwko spółce w restrukturyzacji, bądź ogólnie przeciwko przedsiębiorstwu w restrukturyzacji.
W szczególności podkreślić należy, iż w restrukturyzacji prowadzonej w ramach postępowania o zatwierdzenie układu nie wstrzymuje biegu postępowań sądowych. W związku z czym dopuszczalne jest wszczęcie postępowania o zatwierdzenie układu, a wytoczenie powództwa nie wpływa na możliwość jego prowadzenia.
Podkreślić jednakże należy, iż poddając analizie zagadnienie postępowania restrukturyzacyjnego a postępowania sądowego każdorazowo należy analizować w sposób zindywidualizowany i konkretny. Koszty postępowania obciążają wówczas wszczynającego postępowanie, jeżeli nie było przeszkód do umieszczenia wierzytelności w całości w spisie wierzytelności. To samo, na podstawie art. 310 pr. restr. dotyczy postępowania sanacyjnego.
Co jednak istotne, zgodnie z art. 259 Prawo restrukturyzacyjne, z dniem rozpoczęcia postępowania restrukturyzacyjnego, zakazane jest wszczynanie nowych postępowań egzekucyjnych oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia wynikającego z wierzytelności objętej z mocy prawa układem.
W przypadku prowadzanego już wcześniej postępowania egzekucyjnego – postępowanie to ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem rozpoczęcia postępowania restrukturyzacyjnego (art. 259 Prawo restrukturyzacyjne). W praktyce oznacza to, że komornik nie może podejmować nowych czynności w danym postępowaniu egzekucyjnym.
Jak odzyskać pieniądze od firmy w restrukturyzacji?
Rozważając ten aspekt nasuwa się pierwsze z pytań tj. „Jak sprawdzić czy firma jest w restrukturyzacji?”. Dla postępowań w których wniosek (w tym o otwarcie restrukturyzacji albo ogłoszenie upadłości) został złożony przed 1 grudnia 2021 r. wszelkich informacji należy poszukiwać w MSiG. Dla postępowań z wniosków od 1 grudnia 2021 r. wszelkich informacji należy poszukiwać w KRZ.
W kolejnym kroku wierzyciel powinien ustalić, czy jego wierzytelność stanowi wierzytelność uznaną przez dłużnika, a jednocześnie wyjaśnić okoliczności sporne dotyczące istnienia bądź wysokości wierzytelności. W praktyce spis wierzytelności sporządzany jest przez nadzorcę układu (lub zarządcę). Nadzorca dysponuje wykazem wierzycieli otrzymanym od dłużnika i sam kontaktuje się z tymi podmiotami celem dokonania weryfikacji wartości wierzytelności na dzień układowy lub na dzień otwarcia postępowania (w zależności od rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego).
Dalszy przebieg postępowania restrukturyzacyjnego będzie zależny od tego jaki typ postępowania restrukturyzacyjnego jest prowadzony.
Istotnym z punktu widzenia wierzyciela, jest jednak fakt, iż:
- Po prawomocnej odmowie zatwierdzenia układu lub prawomocnym umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzyciela i przysługującej mu wierzytelności, stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi.
- Po prawomocnym zatwierdzeniu układu wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia zatwierdzającego układ, stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi oraz temu, kto udzielił zabezpieczenia wykonania układu.
W praktyce oznacza to, że w przypadku niewywiązywania się przez dłużnika z harmonogramu spłat, wierzyciele po nadaniu klauzuli wykonalności na spis wierzytelności, są uprawnieni do wszczęcia nowego postępowania egzekucyjnego.
Q&A
Czy restrukturyzacja wstrzymuje komornika?
Postępowania egzekucyjne, które zostały wszczęte przed wszczęciem postępowania restrukturyzacyjnego zostają zawieszone z mocy prawa. Okres zawieszenie obejmuje czas do prawomocnego zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego przed sądem.
Jak odzyskać pieniądze od firmy, która jest w toku restrukturyzacji?
Najskuteczniejszą metodą jest aktywne uczestnictwo w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Umożliwi to sprawne i efektywne zaspokojenie interesów zarówno dłużnika, jak i wierzyciela.
Kto reprezentuje podmiot w restrukturyzacji?
Typ reprezentacji zależy od typu prowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego. Dla przykładu w postępowaniu o zatwierdzenie układu dłużnik samodzielnie zarządza swoim majątkiem, a nadzorca układu nie posiada uprawnienia do reprezentacji dłużnika w sprawach, które nie pozostają w związku z układem. W przypadku postępowania sanacyjnego zarządca ma dużo szersze uprawnienia, w tym do sprawowania zarządu nad przedsiębiorstwem należącym do dłużnika oraz do reprezentowania go.
Jak długo może trwać restrukturyzacja?
Czas trwania restrukturyzacji uzależniony jest od rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego. Trwa ono od maksymalnie 4 miesięcy w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu do maksymalnie 12 miesięcy w przypadku postępowania sanacyjnego. W praktyce termin 12 miesięcy jest często przekraczany.
Magdalena Jabłońska
Partner, adwokat , doradca restrukturyzacyjny