Wyłączenie z masy upadłości - czym jest i jak złożyć wniosek?

Wyłączenie z masy upadłości – czym jest i jak złożyć wniosek?

Spis treści

W postępowaniu upadłościowym co do zasady wszystkie składniki majątku należące do dłużnika podlegają sprzedaży celem zaspokojenia wierzycieli. Ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki, dlatego w prawie restrukturyzacyjnym funkcjonuje termin wyłączenie z masy upadłości. Na jakiej podstawie zostaje przeprowadzone i których składników majątku dotyczy?

Czym jest wyłączenie z masy upadłości i jak złożyć wniosek?

Zgodnie z art. 65 ustawy Prawo upadłościowe, z dniem ogłoszenia upadłości wszystkie składniki majątku należące do upadłego wchodzą do masy upadłości. Tymczasem art. 62 ww. ustawy wskazuje, że do masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty w toku postępowania upadłościowego. Wykładnia przepisów wskazuje na to, że masą upadłości mogą zostać objęte tylko te aktywa, które stanowią własność upadłego. Syndyk, który przewodniczy postępowaniu upadłościowemu, najczęściej nie posiada wiedzy w zakresie tego, czy każdy element znajdujący się w otoczeniu upadłego (na przykład w jego siedzibie), stanowi jego własność. Zaocznie i z ostrożności przyjmuje, że posiada on prawo własności wobec wszystkich aktywów. Ustawodawca przyjmuje jednak możliwość wyłączenia z masy upadłości niektórych składników majątku. Dotyczy ona tych aktywów, które:

  • nie są własnością dłużnika,
  • stanowią mienie upadłego, jednak są trudno zbywalne lub niezbywalne.

Wyłączenie z masy upadłości może nastąpić w wyniku złożenia wniosku do sędziego komisarza. Ma on miesiąc na jego rozpatrzenie i wydanie decyzji, przy czym może być to decyzja odmowna. 

Jakie składniki majątku można wyłączyć z masy upadłości?

Wyłączenie z masy upadłości następuje w dwóch przypadkach: gdy składnik majątku nie należy do upadłego bądź gdy stanowi jego własność, ale jest niezbywalny lub trudno zbywalny. Przepisy nie wskazują wprost, jakie składniki mogłyby podlegać wyłączeniu. W sytuacji, gdy nie są one własnością upadłego, sprawa wydaje się oczywista. Natomiast w przypadku, gdy posiada on prawo własności, należy przywołać art. 315 Prawa upadłościowego. Wskazuje on, iż wyłączyć z masy upadłości można trudno zbywalne lub niezbywalne ruchomości i nieruchomości. Trzeba jednak łącznie wykazać:

  • brak możliwości zbycia z zachowaniem przepisów ustawy,
  • brak korzyści wynikających z dalszego pozostawania składników w masie upadłości ze względu na obciążenie jej kosztami.

W praktyce wyłączenie najczęściej obejmuje:

  • samochody,
  • nieruchomości mieszkaniowe,
  • udziały w nieruchomościach,
  • składniki majątku o wartości sentymentalnej, które jednocześnie nie mają wartości ekonomicznej.

Dłużnicy wnioskują również o wyłączenie spadku z masy upadłości. Trzeba jednak mieć na względzie przesłanki ustawowe, a nie to, jaką wartość ma dany składnik majątku dla upadłego.

Wyłączenie z masy upadłości – jakie są procedury i wymagania?

Wyłączenie z masy upadłości może nastąpić wyłącznie na mocy przepisów. Warto przy tym pamiętać, że takie prawo przysługuje tylko podmiotom, które ogłosiły upadłość. Czym innym jest natomiast restrukturyzacja firmy, która nie przewiduje możliwości wyłączenia składników majątku ani z masy układowej, ani z masy sanacyjnej. Pozostając jednak w temacie upadłości, dłużnicy mogą ubiegać się o zachowanie pewnych aktywów. Warunkiem jest złożenie wniosku do sędziego-komisarza. Ustawodawca nie wskazuje konkretnego terminu, w jakim należy to uczynić, jednak, dla dobra postępowania, najlepiej złożyć go niezwłocznie. Wniosek o wyłączenie z masy upadłości musi zawierać informacje o poszczególnych aktywach, które mają zostać wyłączone, a także uzasadnienie. Wyłączenie może nastąpić wyłącznie wtedy, gdy występują następujące przesłanki:

  • brak wpływu na zaspokojenie wierzycieli – wyłącznie konkretnego składnika majątku nie wpłynie na pogorszenie ich sytuacji,
  • brak wpływu na prowadzenie postępowania upadłościowego – wyłączenie nie może wpływać na efektywność postępowania,
  • uzasadnienie potrzeb dłużnika lub jego rodziny – mowa jednak wyłącznie o potrzebach podstawowych, takich jak utrzymanie lub edukacja.

Sędzia komisarz ma miesiąc na rozpatrzenie wniosku, po wysłuchaniu syndyka, nadzorcy sądowego oraz zarządcy. Ma on uprawnienia w zakresie prowadzenia postępowania oraz do wysłuchania upadłego. Jeśli sędzia uzna wniosek za zasadny, wydaje postanowienie o wyłączeniu składnika majątku z masy upadłości. Sędzia może  wydać postanowienie o oddaleniu wniosku, którego przesłanką jest:

  • brak wystarczających dowodów na to, że składnik majątku jest potrzebny upadłemu do zaspokojenia podstawowych potrzeb,
  • złożenie wniosku po terminie (gdy składnik majątku został sprzedany),
  • złożenie wniosku zawierającego błędne dane.

Wniosek o wyłączenie z masy upadłości – jakie dokumenty przygotować?

Chcąc zachować samochód, nieruchomość czy inne aktywo, należy złożyć wniosek o wyłączenie z masy upadłości. Wzór ogólny zawiera następujące elementy:

  • oznaczenie sędziego, do którego kierowany jest wniosek,
  • dane wnioskodawcy,
  • dane upadłego (jeżeli wniosek składa osoba trzecia),
  • datę i miejsce sporządzenia wniosku,
  • opis składnika majątku (dane identyfikujące),
  • uzasadnienie,
  • dowody.

We wniosku należy też wskazać, jakie dokumenty załączamy. Te, które znajdują się w załączniku, muszą potwierdzać przedstawiony stan faktyczny. Jeśli wnioskodawcą nie jest upadły, podstawowym załącznikiem jest dokument potwierdzający prawo własności. Zgodnie z art. 73 ust. 1 Prawa upadłościowego, wnioskodawca zobowiązany jest podać wszelkie twierdzenia, zarzuty i dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku dalszego postępowania. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy z przyczyn obiektywnych nie było możliwości wykazania konkretnego twierdzenia, zarzutu lub dowodu. Ciężar dowodowy spoczywa na wnioskodawcy. Sporządzenie wniosku można powierzyć profesjonalnemu pełnomocnikowi – prawnikowi, który specjalizuje się w sprawach upadłościowych. 

Jakie są szanse na wyłączenie mieszkania z masy upadłości?

Wyłączenie mieszkania z masy upadłości to temat, który cieszy się dużym zainteresowaniem wśród osób ogłaszających upadłość konsumencką. O ile upadłość firmy przewiduje włączenie do masy upadłości wszelkich nieruchomości należących do spółki, o tyle z upadłością konsumencką wiąże się zbycie mieszkania, które jest własnością upadłego. Przepisy nie przewidują w tym względzie wyjątków. Wyłączenie nieruchomości z masy upadłości może nastąpić, jeśli nie należy ona do upadłego bądź gdy wykaże on, że istnieją ku temu przesłanki. Zważywszy na to, że wartość nieruchomości najczęściej jest wysoka, nie ma możliwości powołania się na brak wpływu na zaspokojenie wierzycieli. Ponadto ustawodawca przewidział ochronę upadłego, która przejawia się w przekazaniu mu kwot na pokrycie rocznego lub dwuletniego kosztu wynajmu mieszkania. Taki zapis ustawowy chroni go przed bezdomnością. Wyłączenie nieruchomości z masy upadłości nie następuje także w przypadku, gdy jej współwłaścicielem jest małżonek upadłego. Wyjątkiem jest natomiast sytuacja, w której ustanowiono rozdzielność majątkową między małżonkami, a mieszkanie należy do osoby, która nie ogłosiła upadłości. W takim przypadku może się ona ubiegać o wyłączenie mieszkania z masy upadłości. Trzeba jednak pamiętać, że intercyza nie działa wstecz. Nieco inaczej wygląda sytuacja upadłego, który stara się o wyłączenie udziału w nieruchomości z masy upadłości. Praktyka pokazuje, że zbycie udziału wynoszącego poniżej ½ najczęściej jest niemożliwe. Próba sprzedaży udziału może się nie przynieść oczekiwanych efektów także w sytuacji, gdy nieruchomość jest położona w mało atrakcyjnym dla inwestora miejscu, nie ma dalszego potencjału inwestycyjnego lub jej stan prawny nie jest uregulowany. Wtedy też szanse na wyłączenie udziału z masy upadłości są duże. Niemniej jednak każdy przypadek rozpatrywany jest przez sędziego komisarza indywidualnie. Ogłoszenie upadłości może zbiec się z otrzymaniem spadku, w skład którego wchodzi nieruchomość. Co do zasady on również podlega zbyciu celem zaspokojenia wierzycieli, jednak dłużnik może wnieść wniosek o wyłączenie spadku z masy upadłości na zasadach ogólnych.

Magdalena Jabłońska Jabłońska

Jest absolwentką studiów I stopnia na Wydziale Gospodarki Międzynarodowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, uzyskała tytuł magistra nauk ekonomicznych dzięki ukończeniu studiów II stopnia na kierunku Finanse i Rachunkowość Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, a także tytuł magistra prawa na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.

POTRZEBUJESZ POMOCY?
WYPEŁNIJ FORMULARZ LUB ZADZWOŃ DO NAS 508 371 371

Nasza misja

Kancelaria została utworzona z myślą o świadczeniu usług dla przedsiębiorców i konsumentów, którzy borykają się z problemami z płynnością finansową. Nasz zespół składa się z różnorodnych profesjonalistów, w tym licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego, adwokatów, doradców biznesowych i podatkowych oraz byłych pracowników sektora bankowego. Posiadamy znaczne doświadczenie w obszarach związanych z ochroną praw dłużników, wierzycieli oraz poprawą płynności finansowej przedsiębiorstw. Misją naszej kancelarii jest udzielanie pomocy przedsiębiorcom i konsumentom w uniknięciu niewypłacalności, jednocześnie dążąc do zrozumienia i uwzględnienia interesów wierzycieli. W kwestiach związanych ze spłatą zadłużenia istnieje zawsze rozwiązanie – kluczem jest odpowiednie doświadczenie i wiedza w jego odnalezieniu.
Mateusz Jabłoński

Numer licencji: 1586

SPRAWDŹ CERTYFIKAT

Sprawdź ile możesz zyskać na restrukturyzacji firmy!

DARMOWY KALKULATOR RESTRUKTURYZACJI