Upadłość spółki jawnej

Spółka jawna to osobowa spółka handlowa, wciąż bardzo popularna w Polsce jako forma prowadzenia działalności gospodarczej. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką z tym, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (odpowiednio art. 22 i 31 k.s.h.). Niekoniecznym jest jednak występowanie z odrębnym powództwem w stosunku do wspólników, a wystarczającym jest uzyskanie klauzuli wykonalności na tytuł egzekucji w stosunku do spółki. 

Wspólnik odpowiada zatem solidarnie ze spółką za całość zobowiązania od momentu jego powstania, to jedynie skierowanie długu do egzekucji jest uzależnione od wcześniejszej bezskuteczności tej procedury w stosunku do spółki.

Sprawdź nasze usługi: Kancelaria Restrukturyzacyjna Wrocław

Upadłość spółki jawnej a odpowiedzialność wspólników

Na poparcie wcześniejszego akapitu można przytoczyć w tym miejscu jedną z tez wyroku Sądu Najwyższego z dnia 01.07.2020 r., sygn. akt I UK 416/18:

Przepis art. 31 § 1 k.s.h. stanowiący o możliwości prowadzenia egzekucji z majątku osobistego dłużnika dopiero wówczas, gdy egzekucja prowadzona z majątku spółki okaże się bezskuteczna, nie zmienia subsydiarnego charakteru tej odpowiedzialności, która powstaje od samego początku, tj. od zaciągnięcia zobowiązania i jest jednocześnie odpowiedzialnością solidarną. Nie budzi wątpliwości, że wspólnik spółki jawnej staje się dłużnikiem wierzyciela tejże spółki już z chwilą zaciągnięcia przez nią zobowiązania czyli, odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za dług spółki powstaje ex lege w stosunku do każdego ze wspólników oddzielnie.

Wskazać należy, że prawo upadłościowe zakłada możliwość ogłoszenia upadłości tej spółki osobowej bowiem generalnie zdolność upadłościową posiadają przedsiębiorcy. Jeżeli zatem wystąpi stan niewypłacalności, czyli braku możliwości regulowania wymagalnych zobowiązań, jak też przekraczania stanu zobowiązań majątku spółki przez ponad 24 miesiące, to działalność gospodarcza w tej formie powinna stanąć przed problematyką upadłości. Już w tym miejscu jednak należy podkreślić, że upadłość spółki nie zwalnia z odpowiedzialności wspólników. Dlatego tak istotnym jest skonsultowanie zakończenia prowadzenia biznesu z doradcą restrukturyzacyjnym, który powinien takie konsekwencje zarysować, a także zaproponować rozwiązania. 

Upadłość konsumencka wspólnika spółki jawnej 

Jednym z możliwych rozwiązań jest upadłość samego wspólnika. W tym przedmiocie jednak kluczowym pozostaje odpowiednie zaplanowanie całego procesu w czasie. 

• Po pierwsze bowiem ogłoszenie upadłości wspólnika przed upadłością spółki jawnej skutkuje rozwiązaniem spółki, chyba, że sama umowa stanowi inaczej.
• Po drugie, prawo upadłościowe determinuje zdolność upadłością wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem tak samo jak przedsiębiorcy. Nie może zatem w tym zakresie znaleźć zastosowania procedura przewidziana dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Upadłość konsumencka wspólnika spółki jawnej zatem odpada.
• Po trzecie, brak jest przesłanek do uznania, że już po zlikwidowaniu, wykreśleniu z rejestru spółki jawnej, wspólnicy nie mogliby przeprowadzić upadłości konsumenckiej, oczywiście przy założeniu, że sami nie pozostają zarejestrowani jako przedsiębiorcy. Skoro bowiem już nie jestem wspólnikiem spółki jawnej, to nie ma przesłanki negatywnej do trybu upadłości konsumenckiej.

Dopiero wzięcie pod uwagę powyższych kwestii oraz zestawienie ich ze stanem faktycznym konkretnej sprawy umożliwia odpowiednie przygotowanie się do procesu zakończenia działalności spółki jawnej poprzez jej upadłość przy jednoczesnym minimalizowaniu realnej odpowiedzialności wspólników. Może jednak w ogóle nie trzeba upadać?

Restrukturyzacja spółki jawnej

Spółka jawna jako przedsiębiorca posiada zdolność restrukturyzacyjną. Znane są nam też przypadki restrukturyzacji takich podmiotów. Pamiętać jednak należy o treści art. 167 ust. 1 prawa restrukturyzacyjnego, zgodnie z którym układ nie narusza praw wierzyciela w stosunku do m. in. poręczyciela czy współdłużnika. Można zatem skutecznie przeprowadzić restrukturyzację spółki jawnej, a wierzyciel dalej podejmować będzie działania w celu odzyskania całej należności od wspólników i będzie ku temu w pełni uprawniony. Dlatego też prawo restrukturyzacyjne przyznaje zdolność restrukturyzacyjną również wspólnikom spółek osobowych, podobnie jak w prawie upadłościowym. Całościowe podejście do problematyki zadłużenia spółki jawnej powinno bowiem obejmować restrukturyzację wspólników.

Restrukturyzacja wspólników spółki jawnej

Jak wspomniałem powyżej, wspólnicy spółki jawnej posiadają zdolność restrukturyzacyjną. Umożliwia to wszczęcie równoległych postępowań restrukturyzacyjnych w stosunku do samej spółki oraz jej wspólników, które to powinny być prowadzone przez tego samego nadzorcę albo zarządcę i pod nadzorem tego samego sędziego komisarza. Chybionym też wydaje się prowadzenie postępowań o zatwierdzenie układu przez różnych doradców restrukturyzacyjnych.

Może zatem rozwiązaniem jest przekształcenie spółki jawnej w spółkę kapitałową celem ograniczenia kosztów i skali postępowania restrukturyzacyjnego? Zdawałoby się to logiczną podpowiedzią, jednak również nie jest to zagadnienie proste i zawiera swoje niuanse. Niewątpliwie zaś zasługuje na odrębny wpis na blogu, który niebawem popełnię.

Tymczasem zachęcam do kontaktu, dopiero konsultacja z doświadczonym doradcą restrukturyzacyjnym pozwoli zdiagnozować wszystkie problemy i ryzyka związane z upadłością lub restrukturyzacją spółki jawnej.

Czy spółka jawna może ogłosić upadłość?

Spółka jawna może ogłosić upadłość, ale nie zwalnia to wspólników od odpowiedzialności.

Czy spółka jawna ma zdolność upadłościową?

Spółka jawna jako przedsiębiorca ma zdolność upadłościową i restrukturyzacyjną.

Co oznacza upadłość spółki?

Upadłość spółki oznacza utratę zarządu nad spółką i jej majątkiem przez osoby zarządzające oraz postawienie wszystkich zobowiązań w stan natychmiastowej wymagalności. Aktualizuje też odpowiedzialność wspólników za długi spółki.

Czym się różni likwidacja od upadłości?

Procedura likwidacji nie jest związana ze stanem niewypłacalności oraz wiąże się z wyznaczeniem likwidatorów, którzy spłacają zobowiązania poprzez zbywanie majątku, a pozostałą nadwyżkę wypłacają wspólnikom.