Postępowanie o zatwierdzenie układu jest obecnie najpopularniejszym ze wszystkich trybów restrukturyzacji przewidzianych ustawą Prawo restrukturyzacyjne. Jest ono niewątpliwie postępowaniem, które niesie za sobą cały szereg korzyści dla przedsiębiorców. Korzyści te polegają głównie na szybkości zaistnienia dobroczynnych skutków postępowania, a także na wymuszonej przepisami prawa sprawności postępowania (postępowanie o zatwierdzenie układu jest bowiem ograniczone w czasie do około czterech miesięcy).
Sprawdź nasze usługi: Kancelaria Restrukturyzacyjna Wrocław
Jest to zarazem jedyny rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, które nie jest wszczynane i prowadzone przez sąd lecz inicjowane umową pomiędzy dłużnikiem a nadzorcą układu i prowadzone w całości przez nadzorcę układu, który musi posiadać licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Jest to najszybsze w skutkach postępowanie, które jednak ma pewne ograniczenia. Poniżej przedstawiono przebieg postępowania o zatwierdzenie układu według obowiązujących przepisów (postępowanie o zatwierdzenie układu 2023):
Postępowanie o zatwierdzenie układu – krok po kroku
- Zawarcie umowy o sprawowanie nadzoru nad postępowaniem o zatwierdzenie układu z doradcą restrukturyzacyjnym (bądź kwalifikowanym doradcą restrukturyzacyjnym),
- Przygotowanie przez dłużnika i przekazanie nadzorcy wykazu wierzytelności i wykazu wierzytelności spornych,
- Przygotowanie wstępnego planu restrukturyzacyjnego,
- Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego – od tego momentu wchodzą w życie skutki postępowania o zatwierdzenie układu, które trwać mogą maksymalnie przez cztery miesiące (Postępowanie o zatwierdzenie układu – 4 miesiące)
- Sporządzenie finalnego spisu wierzytelności,
- Przygotowanie propozycji układowych,
- Przeprowadzenie głosowania nad układem,
- Sporządzenie przez nadzorcę sprawozdania końcowego nadzorcy układu,
- Złożenie przez dłużnika działającego osobiście lub przez pełnomocnika wniosku o zatwierdzenie układu do sądu.
- zatwierdzenie układu przez sąd lub odmowa zatwierdzenia układu,
- wykonanie wcześniej zatwierdzonego układu.
Skutki otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu
Jak wcześniej wspomniano, decydującym czynnikiem, który sprawia, że postępowanie o zatwierdzenie układu doczekało się tak dużej popularności, jest fakt, iż prowadzi ono do najszerszych skutków spośród wszystkich trybów postępowań restrukturyzacyjnych (wraz z postępowaniem sanacyjnym). Od postępowania sanacyjnego wyróżnia je jednak zasadnicza kwestia – otóż, po przygotowaniu spisu wierzytelności i wstępnego planu restrukturyzacyjnego tj. spełnieniu warunków ustawowych, jego skutki mogą zaistnieć niemal natychmiastowo. Zazwyczaj po spełnieniu powyższych warunków i zawarciu umowy o sprawowanie nadzoru nad postępowaniem, nadzorca układu dokonuje obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w czasie od jednego do kilku dni. To właśnie od dnia obwieszczenia obowiązują skutki postępowania o zatwierdzenie układu. do najważniejszych należą:
- zawieszenie postępowań egzekucyjnych z mocy prawa,
- zakaz wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych,
- zakaz wypowiadania umów kluczowych dla przedsiębiorstwa (np. umów najmu, leasingu, umów kredytów i linii kredytowych itp.).
- brak konieczności spłaty wierzytelności objętych układem w czasie trwania postępowania, ale również brak zakazu spłaty poszczególnych zobowiązań.
Co bardzo istotne, jeśli przedsiębiorca złoży wniosek o zatwierdzenie układu w terminie maksymalnie czterech miesięcy od daty obwieszczenia, nie później jednak niż w terminie trzech miesięcy o wyznaczonego dnia układowego, skutki te trwają aż do momentu prawomocnego zatwierdzenia układu przez sąd restrukturyzacyjny. W praktyce oznacza to, że skutki te trwają od pięciu do nawet dwunastu miesięcy od dnia obwieszczenia (w zależności od długości rozpatrywania wniosku o zatwierdzenie układu przez właściwy sąd restrukturyzacyjny).
Postępowanie o zatwierdzenie układu a postępowanie egzekucyjne
Do najważniejszych skutków postępowania o zatwierdzenie układu należą te dotyczące sfery postępowań egzekucyjnych. Jak wspomniano, od dnia obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, zawieszeniu z mocy prawa ulegają wszystkie postępowania egzekucyjne, które były w toku w chwili obwieszczenia. Co to oznacza? Że organ egzekucyjny nie może dokonywać żadnych nowych czynności w trakcie toczącego się postępowania. Nie może więc przeprowadzić licytacji z majątku dłużnika, zająć rachunku czy wierzytelności.
Należy jednak zwrócić uwagę, że dokonane zajęcia rachunków bankowych nie podlegają uchyleniu. Oznacza to, że aby dysponować rachunkiem wolnym od zajęć, przedsiębiorca powinien założyć nowy rachunek bankowy. Będzie mógł korzystać z niego swobodnie, bo nie będzie on mógł zostać zajęty. Odmienna sytuacja ma jednak miejsce przy zajęciu wierzytelności dłużnika od kontrahentów. W tym wypadku, jeśli postanowienie komornika o zajęciu wierzytelności zostało doręczone kontrahentowi dłużnika zanim dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, kontrahent będzie zobowiązany przekazać należność na konto komornika z tą różnicą, że środki te nie wpłyną bezpośrednio na konto wierzyciela, na którego wniosek prowadzona jest egzekucja, lecz zostaną przekazane na depozyt sądowy.
W rezultacie więc, środkami nie będzie dysponował ani dłużnik, ani wierzyciel. W praktyce warto więc skierować w takim wypadku wniosek do wierzyciela o zgodę na uchylenie zajęć wierzytelności. Dzięki temu środki, które byłyby zamrożone na rachunku depozytu sądowego, mogą wrócić do dłużnika, który dzięki ich uzyskaniu, może podnieść swoją płynność finansową, co zwykle korzystnie wpływa na późniejsze możliwości realizowania planu restrukturyzacyjnego. Jest to więc duża korzyść nie tylko dla dłużnika, ale nierzadko również dla samego wierzyciela.
Poza zawieszeniem z mocy prawa trwających postępowań egzekucyjnych, skutkiem postępowania jest zakaz wszczynania nowych egzekucji. Oznacza to w największym skrócie tyle, że jeśli istnieją przesłanki do restrukturyzacji, a przedsiębiorca spodziewa się w krótkim czasie wszczęcia egzekucji (w tym egzekucji administracyjnej tj. zajęcia rachunku przez ZUS czy Urząd Skarbowy), nie należy zwlekać z zawarciem umowy o nadzór i zainicjowaniem postępowania o zatwierdzenie układu.
Postępowanie o zatwierdzenie układu a postępowanie sądowe
Inaczej niż w przypadku postępowań egzekucyjnych, postępowanie o zatwierdzenie układu nie wpływa zasadniczo na przebieg postępowań sądowych. Jest jednak bardzo istotne, aby przekazać nadzorcy układu informację o wszelkich sporach sądowych, jako że jest to wiedza niezbędna do ustalenia spisu wierzytelności spornych.
Samo postępowanie o zatwierdzenie układu nie jest przesłanką do zawieszenia postępowania sądowego. pełnomocnik dłużnika, który reprezentuje go przed sądem cywilnym czy gospodarczym może jednak uznać, że zachodzi fakultatywna przesłanka do zawieszenia postępowania, o co powinien wnieść. To jednak zależy od taktyki procesowej.
Postępowanie o zatwierdzenie układu – głosowanie
Prawdopodobnie najbardziej emocjonującym etapem postępowania o zatwierdzenie układu jest głosowanie nad układem. Jest to głosowanie nad propozycjami układowymi, które dłużnik opracował razem z nadzorca układu. Zgodnie z ustawą, może się ono odbywać na Zgromadzeniu wierzycieli (stacjonarnie lub online) lub w trybie samodzielnego zbierania głosów tj. poprzez rozesłanie do wierzycieli kart do głosowania, na których należy oddać głos i wprowadzić je do systemu teleinformatycznego tj. Krajowego Rejestru Zadłużonych. W praktyce wprowadzenie karty do systemu budzi największe trudności dla wierzycieli działających osobiście tj. bez wyznaczonego do tej czynności pełnomocnika.
Trudno powiedzieć który tryb przeważa w praktyce. Z naszego doświadczenia możemy powiedzieć, że Zgromadzenie wierzycieli to tryb, który najlepiej sprawdza się przy dużej ilości wierzycieli. W większości postępowań, gdzie wierzycieli jest kilku lub kilkunastu, wystarczający będzie tryb samodzielnego zbierania głosów.
Aby układ został przyjęty, konieczne jest wypowiedzenie się za układem ponad połowy wierzycieli, którzy oddali ważny głos. Ponadto, wierzyciele ci muszą reprezentować przynajmniej ⅔ sumy wierzytelności objętych układem i uprawniających do głosowania. Aby głosowanie zostało uznane za ważne, niezbędne jest uzyskanie quorum w wysokości minimum ⅕ wierzycieli uprawnionych do głosowania.
Odmowa zatwierdzenia układu – skutki
Jeżeli układ zostanie przyjęty, nadzorca układu sporządza sprawozdanie końcowe, które wraz z szeregiem dokumentacji zgromadzonej w aktach postępowania, przekazuje dłużnikowi. Sam dłużnik zaś składa wniosek o zatwierdzenie układu. Jesli postępowanie przebiegało zgodnie z przepisami, nie powinno dojść do odmowy zatwierdzenia układu. Niemniej, jeśli sąd dojdzie do przekonania (np. na podstawie zgłoszenia nadzorcy układu lub wierzyciela), iż dłużnik nie realizuje zobowiązań powstałych po dniu układowym, albo doszuka się braków w przebiegu postępowania, odmówi zatwierdzenia układu. W takiej sytuacji automatycznie ustają skutki obwieszczenia. Przedsiębiorca nie ma więc juz ochrony przed egzekucją ani też przed wypowiedzeniem umów kluczowych dla jego firmy. Zawieszone postępowania egzekucyjne podlegają wznowieniu, a dodatkowo, wymagalne są wszystkie zobowiązania objęte układem. Jest to więc sytuacja bardzo niekorzystna. w praktyce, jej skutki mogą być druzgocące dla dłużnika. Dlatego tak ważne jest skorzystanie z doradcy restrukturyzacyjnego prezentującego najwyższy poziom profesjonalizmu.
Wady i zalety postępowania o zatwierdzenie układu.
Do największych zalet tego rodzaju restrukturyzacji należy szybki efekt w postaci zawieszenia trwających postępowań restrukturyzacyjnych oraz zakazu wszczynania nowych postępowań restrukturyzacyjnych. Ponadto, w trakcie trwania postępowania obowiązuje zakaz wypowiadania kluczowych umów dla przedsiębiorstwa. Umowy takie jak najem, dzierżawa czy leasing są więc chronione. Choć nadzorca układu nie jest pełnomocnikiem dłużnika, to dłużnik ściśle współpracuje z nadzorcą na etapie przygotowywania propozycji układowych i negocjowania ich z wierzycielami. Ma więc realny wpływ na treść przyszłego układu. Zaletą tego rozwiązania są skutki w postaci ochrony przed egzekucją oraz wypowiedzeniem kluczowych umów, które trwają aż do uprawomocnienia się postanowienia sądu w przedmiocie zatwierdzenia układu, o ile wniosek o zatwierdzenie układu zostanie złożony w ciągu czterech miesięcy od wydania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Jest to więc realna wielomiesięczna ochrona dłużnika, która już sama w sobie jest swoistą karencją w spłacie rat kredytowych a także daje przedsiębiorcy czas na wprowadzeniu programu restrukturyzacji firmy.
Wadą postępowania o zatwierdzenie układu jest ograniczony czas. Są to tylko trzy miesiące od dnia układowego, a same skutki w postaci ochrony dłużnika trwają maksymalnie cztery miesiące od obwieszczenia. Przy dużej liczbie wierzycieli albo skomplikowanej strukturze zadłużenia, może to okazać się niewystarczającym czasem na zawarcie układu z wierzycielami.
Co oznacza postępowanie o zatwierdzenie układu?
Postępowanie o zatwierdzenie układu to uproszczony tryb restrukturyzacji firmy, w którym postępowanie prowadzone jest przez nadzorcę układu, a nie przez sąd. Rolą sądu jest zatwierdzenie wypracowanego w postępowaniu układu.
Kiedy następuje otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu?
Przepisy nie mówią o otwarciu postępowania o zatwierdzeniu układu. Niemniej, skutki otwarcia następują z dniem obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, a więc przyjmuje się, że jest to dzień odpowiadający dniu otwarcia postępowania.
Kiedy uprawomocni się postanowienie o zatwierdzeniu układu?
Postanowienie to powinno uprawomocnić się po dwóch tygodniach od jego wydania przez sąd. W praktyce często zdarza się, że sądy obwieszczają o uprawomocnieniu sie postanowień z datą późniejszą niż wskazana powyżej.
Czy postępowanie o zatwierdzenie układu zawiesza egzekucję?
Tak, postępowania to powoduje zawieszenie postępowań egzekucyjnych z mocy prawa.
