Odpowiedzi na pytanie kim jest syndyk należy szukać w przepisach prawa upadłościowego. W dużym skrócie jest to osoba wyznaczona przez Sąd do wykonywania wszelkich czynności związanych z likwidacją majątku i spłatą zadłużenia tych osób, co do których wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości.
Syndyk a Komornik - czym się różnią?
Syndyka należy w szczególności odróżnić od komornika sądowego choć częstokroć czynności podejmowane przez syndyka oraz komornika w sensie faktycznym są do siebie podobne. Tym co jednak odróżnia syndyka od komornika sądowego jest cel, któremu służą czynności podejmowane przez każdego z nich.
Zadaniem syndyka jest co do zasady spieniężenie całego majątku dłużnika po to, aby zaspokoić wierzycieli (w określonej kolejności i na tyle na ile jest to możliwe biorąc pod uwagę wartość majątku) po to, aby w dalszej perspektywie umożliwić dłużnikowi powrót do płynności finansowej i ustabilizować jego sytuację.
Po to, aby zapoznać się z sytuacją życiową i majątkową dłużnika syndyk z pewnością zaproponuje spotkanie, jednak przeważnie takie spotkania odbywają się w kancelarii, a nie w domu dłużnika. Syndyk nie ma bowiem uprawnień do tego, aby tak jak komornik sądowy poszukiwać majątku dłużnika i dokonywać jego zajęć. To obowiązkiem dłużnika jest wydanie syndykowi całego majątku. Niewykonywanie przez niego obowiązków może natomiast rodzić określone, negatywne skutki. Do syndyka można zwracać się za pośrednictwem powszechnie przyjętych form grzecznościowych, jednak mile widziane będzie zwracanie się „Panie Syndyku/Pani Syndyk”.
Syndyk upadłość konsumencka - masa upadłościowa
Z dniem ogłoszenia upadłości cały majątek upadłego staje się masą upadłości. W skład masy upadłości wchodzi cały majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez niego w toku postępowania upadłościowego (z pewnymi wyjątkami). Chodzi tu w szczególności o należące do dłużnika nieruchomości, ruchomości, wierzytelności (przykładowo należności od kontrahentów), a także dochody uzyskiwane przez dłużnika oraz odziedziczone przez niego spadki.
Czy syndyk zabierze telewizor, telefon albo samochód? Czyli co może zabrać syndyk przy upadłości konsumenckiej.
Co do zasady syndyk może zatem zająć wszystko, co należy do dłużnika w szczególności nieruchomości oraz wartościowe ruchomości takie jak telewizor, telefon oraz samochód. Niektóre przedmioty nie wchodzą w skład masy upadłości i tym samym nie zostaną zajęte przez syndyka. W szczególności chodzi tu o rzeczy osobiste, a także przedmioty niezbędne dłużnikowi do życia, pracy czy nauki, podstawowe wyposażenie domu oraz świadczenia pieniężne wolne od zajęć np. alimenty czy świadczenie 500 plus. Syndyk nie zabierze też tych składników majątku, które nie przedstawiają realnej wartości, mogącej mogłaby przyczynić się do zaspokojenia wierzycieli.
Syndyk, a brak majątku
Co do zasady warunkiem otwarcia postępowania upadłościowego jest dysponowanie przez dłużnika majątkiem, który wystarczy przynajmniej na pokrycie kosztów tego postępowania. Pozostały majątek dłużnika zostanie przeznaczony na spłatę zadłużenia według określonej przepisami kolejności. Nie zawsze jest jednak tak, że spieniężenie całości majątku dłużnika wystarczy na całościową spłatę wszystkich wierzycieli. Wówczas, po wykonaniu przez dłużnika planu spłaty, możliwe jest umorzenie pozostałej, niespłaconej części
Q&A
Czego nie wolno syndykowi?
Syndykowi nie wolno dokonywać zajęć tych składników majątku dłużnika, które są wyłączone z masy upadłości na mocy przepisów prawa upadłościowego. Chodzi tu w szczególności o alimenty, ale także inne świadczenia np. 500 plus i wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu, czyli w kwocie odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu. Syndyk musi pozostawić dłużnikowi do dyspozycji również jego rzeczy osobiste, a także przedmioty do życia, pracy czy nauki oraz podstawowe wyposażenie domu (lodówka, pralka itd.).
Co może zabrać syndyk w domu?
Co do zasady w skład masy upadłości wchodzi cały majątek dłużnika, czyli posiadane przez niego w dniu otwarcia postępowania upadłościowego nieruchomości oraz ruchomości oraz te, które nabył już w trakcie tego postępowania. Określone składniki majątku dłużnika są jednak wyłączone z masy upadłości i syndyk nie może ich zabrać. Chodzi tu przede wszystkim o przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika (w tym również niezbędne dla innych domowników). Zalicza się do nich w szczególności sprzęt AGD oraz podstawowe wyposażenie mieszkania upadłego (lodówka, pralka itd.). Dotyczy to również tych przedmiotów, które służą dłużnikowi do pracy i nauki.
Co nie podlega zajęciu przez syndyka?
Zajęciu przez syndyka nie podlegają te składniki jego majątku, które są wyłączone z masy upadłości na mocy przepisów prawa upadłościowego. Odnosi się to w szczególności do alimentów oraz innych świadczeń takich jak przykładowo 500 plus. Dłużnik musi mieć również zapewnione tzw. minimum egzystencji. Z tego względu nie podlega zajęciu również wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu, czyli w kwocie odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu. Syndyk musi pozostawić dłużnikowi do dyspozycji również jego rzeczy osobiste, a także przedmioty do życia, pracy czy nauki oraz podstawowe wyposażenie domu (lodówka, pralka itd.).
Czego nie można po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Konsekwencją ogłoszenia upadłości jest przede wszystkim utrata przez upadłego prawa zarządu oraz możliwości korzystania i rozporządzania składnikami majątku wchodzącymi w skład masy upadłości. Co istotne, czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości są nieważne. Zarząd majątkiem sprawuje bowiem w całości syndyk, który od momentu ogłoszenia upadłości podejmuje czynności mające na celu jego likwidację i spłatę zadłużenia. Więcej na temat procedury upadłościowej oraz roli syndykowi można uzyskać na naszej stronie Kancelarii Restrukturyzacyjnej we Wrocławiu.
Kinga Fechter
Adwokat
